خالق کتاب خواندنی و ماندگار«ماهی سیاه کوچولو»
یادی از فرزندشریف تبریز در آستانه سالگرد تولد
استاد صمد بهرنگی عزیز تولدتان مبارک !
اشاره : درآستانه سالگردتولد نویسنده ای تاثیرگذارو برجسته هستیم …..دوم تیرماه مصادف است با زادروز “صمد بهرنگی” انسانی شریف ، نویسنده ای بزرگ، آموزگاری دلسوز و فهیم ازآذربایجان ، محله چرنداب در جنوب تبریز ..خالق کتاب ارزشمندو خاطره انگیز«ماهی سیاه کوچولو»…صمد بهرنگی آموزگار کودکان محروم روستاهای آذربایجان بود… او کتابخانه‌های کوچک روستایی برپا می‌کرد و به ترویج کتابخوانی در میان کودکان می‌پرداخت… «ماهی سیاه کوچولو» با تصویرگری فرشید مثقالی شناخته‌شده‌ترین اثر اوست… تصویرهای این کتاب جایزه جهانی براتیسلاوا را از آن خود کرد… حدود یک ماه قبل از مرگ صمد بهرنگی، کتاب ماهی سیاه کوچولو چاپ شد و مورد اقبال مردم ایران و جهان قرار گرفت…صمد بهرنگی در سال 1347 براثربی توجهی در رود ارس غرق شد…و جلال آل احمدو برخی دیگربه دروغ چو انداختندکه صمدراساواک کشته است … یادعزیزش گرامی باد…..از جمله آثار او «اولدوز و کلاغ‌ها»، «اولدوز و عروسک سخنگو»، «پسرک لبوفروش»، «یک هلو و هزار هلو» و… است… سردبیر
بهرنگی در 19 سالگی اولین داستانش با نام عادت را نوشت… یک سال بعد داستان تلخون را که برگرفته از داستان‌های آذربایجان بود با نام مستعار «ص. قارانقوش» در کتاب هفته منتشر کرد و این روند با بی‌نام در ۱۳۴۲، و داستان‌های دیگر ادامه یافت…بعدها از بهرنگی مقالاتی در روزنامه «مهد آزادی»، توفیق و … به چاپ رسید البته با امضاهای متعدد و اسامی مستعار فراوان از جمله داریوش نواب مرغی، چنگیز مرآتی، بابک، افشین پرویزی و باتمیش و …
بهرنگی ترجمه‌هایی نیز از انگلیسی و ترکی استانبولی به فارسی و از فارسی به آذری (از جمله ترجمه شعرهایی از مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، و نیما یوشیج) انجام داد. تحقیقاتی نیز در جمع‌آوری فولکلور آذربایجان و نیز در مسائل تربیتی از او منتشر شده‌است…در سال 1342 کتاب الفبای آذری برای مدارس آذربایجان را نوشت که این کتاب پیشنهاد جلال آلاحمد برای چاپ به کمیته پیکار جهانی با بی سوادی فرستاده شد…اما صمد بهرنگی با تغییراتی که قرار بود آن کمیته در کتاب ایجاد کند با قاطعیت مخالفت کرد و پیشنهاد پول کلانی را نپذیرفت و کتاب را پس گرفت و باعث برانگیختن خشم و کینه عوامل ذینفع در چاپ کتاب شد…
سال 1343 همراه بود با تحت تعقیب قرار گرفتن صمد بهرنگی به خاطر چاپ کتاب «پاره پاره» و صدور کیفرخواست از سوی دادستانی عادی ۱۰۵ ارتش یکم تبریز و سپس صدور حکم تعلیق از خدمت به مدت ٦ ماه…در این سال وی با نام مستعار افشین پرویزی کتاب انشاء ساده را برای کودکان دبستانی نوشت. در آبان همین سال حکم تعلیق وی لغو شد و صمد به سر کلاس بازگشت… سال‌های میانی دهه 40 مصادف بود با دستگیری و اعدام تعدادی از نزدیکان صمد به دست رژیم شاه و شرکت او در اعتصابات دانشجویی….
ما همیشه خود را به جای شخصیت‌های داستانی صمد بهرنگی می‌گذاشتم… اگرچه آثار او گروه سنی خاصی ندارد… آثارش مانیفست اوست که در قالب کتاب‌های کودکانه منتشر شده است…ما به صمد که با آثارش به کودکی ما رنگ و بوی خاصی داد، علاقه‌مندیم و همیشه با احترام از او یاد می‌کنیم… او آدم عزتمند، شجاع و آگاهی بود و در زمان خود هر آن چه از دستش برمی‌آمد انجام داد واگرچه ممکن است برخی …همه ی عقایداو را خوش نداشته باشند…اما نباید خدماتش را فراموش کنیم.
علی سرهنگی / پایگاه خبری صاحب دیوان
