به گزارش صاحب دیوان، شهر غازانیه به عنوان پایتخت اداری، علمی و فرهنگی امپراتوری ایلخانی که در زمان امپراتور غازان استقلال کامل خودش را از خاقان مغول به‌دست آورده بود باید طوری ساخته می‌شد که جای شهرهای بزرگ و پایتخت‌های قبلی را بگیرد.
غازانیه می‌بایست محتشم‌تر از بغداد و قاهره، منظم‌تر از قره‌قروم و خانبالق، معنوی‌تر از اورشلیم و قونیه و حتی مشهور تر از پایتخت‌های ایران باستان در مرکز آذربایجان و خاک شهر تبریز ساخته می‌شد…
ساخت و سازها با توسعهٔ شهر ارغونیه که قبلاً توسط ارغون خان پدر غازان در سرزمین شنب یا شام ساخته شده بود آغاز شد. مرکزیت شهر باغ بزرگی به نام عادلیه بود که قصر ارغون خان و معبد بزرگ در آن قرار داشت، غازان بناهای دوازده‌گانه موسوم به ابواب‌البر و گنبد را در فضاهای خالی آن باغ شروع کرد، محلات هم در اطراف این باغ توسعه پیدا کردند…
بناهایی عظیم در مرکز شهر، خانه‌هایی باشکوه داخل باغات و آب‌های روان و درختان سربه فلک کشیده…
آرتور پوپ مورخ مشهور آمریکایی که مطالعاتش را در ایران انجام می‌داد می‌نویسد:
«ساخت و سازها در شنب غازان به‌قدری وسیع و عظیم بوده است که این شهر پس از تخت جمشید عظیم‌ترین بناهای ساخته شده در ایران را داشته است»
منابع:
– آرتور آپهم پوپ، معماری ایران، غلامحسین صدری افشار، تهران، نشر اختران، ۱۳۸۸.
– رشیدالدین فضل‌الله، جامع‌التواریخ، به‌تصحیح و تحشیهٔ محمد روشن. مصطفی موسوی، تهران، نشر البرز، ۱۳۷۳.
– عکس تمثیلی و تزیینی است. اثر مزو آلکسی، نام اثر: پایتخت
بازنشر از صفحه ghazaniyya
