صاحب‌دیوان، پایـگاه خبــری و تحلیلی تاریخ و فـرهنگ ایران

پارس وی دی اس
شنبه, 6 مرداد, 1403

نقش هوش مصنوعی در آموزش

علی خیابانیان / مدرس معماری و کارشناس هوش مصنوعی و متاورس

اختصاص صاحب دیوان / در دهه‌های اخیر، پیشرفت روزافزون تکنولوژی هوش مصنوعی، به واسطه تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف زندگی، شرایط فعلی جامعه و اصول و پایه های فکر و عملی را تحت تأثیر قرار داده است. و با گذشت هر روز و هر ساعت سیطر خود را گسترش می دهد. یکی از حوزه‌هایی که این تحولات به طور قابل توجهی در آن تاثیرگذار بوده، آموزش و پرورش است. امروزه، هوش مصنوعی به یک همراه قدرتمند در فرآیند یادگیری و آموزش مبدل شده است که توانمندی‌های بی‌نظیری برای بهبود و تغییر راهبردها و شیوه‌های آموزشی ارائه می‌دهد. برای توضیح بیشتر، نقش هوش مصنوعی را در چهار حوزه مهم بررسی می کنیم.

 

شخصی‌سازی آموزش با هوش مصنوعی
یکی از نقاط قوت هوش مصنوعی در حوزه آموزش، شخصی‌سازی برنامه‌های آموزشی است. با بهره‌گیری از الگوریتم‌های پیشرفته، هوش مصنوعی قادر است استعدادها، علائق و نحوه یادگیری هر دانش‌آموز را تحلیل کرده و بر اساس آن، برنامه‌های درسی را تنظیم و تطبیق دهد. این امکان به معلمان و دانش‌آموزان این قدرت را می‌دهد که به شیوه‌ای کارآمدتر و مؤثرتر در فرآیند یادگیری مشارکت کنند. فرض کنید یک دانش‌آموز علاقه زیادی به علوم کامپیوتر دارد و از روش‌های یادگیری تجربی خود لذت می‌برد. یک سیستم هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل دقیق پیشینه تحصیلی و علایق این دانش‌آموز، برنامه‌های آموزشی را به گونه‌ای طراحی کند که نه تنها به مطالب درسی علوم کامپیوتر بپردازد بلکه از روش‌های علمی و آزمایشی برای بهبود یادگیری او استفاده کند و یا ممکن است به دانش‌آموز پروژه‌های عملی اختصاص دهد تا تجربه عمیقی از مفاهیم کامپیوتری کسب کند.
به این ترتیب، شخصی‌سازی با استفاده از هوش مصنوعی نه تنها توانایی ارتقاء یادگیری دانش‌آموز را دارد بلکه نحوه تدریس را نیز با توجه به نیازها و توانمندی‌های او بهینه می‌کند. این امکانات به معلمان و دانش‌آموزان این قدرت را می‌دهد که در مسیری هدفمند و مؤثر به سوی دستیابی به اهداف آموزشی پیش بروند.

کمک به معلمان در بهبود تدریس
یکی از جوانب اساسی تأثیرگذاری هوش مصنوعی در حوزه آموزش، ارائه ابزارهایی به معلمان است که در بهبود تدریس و ارتقاء کیفیت برنامه‌های آموزشی نقش مؤثری ایفا می‌کند. هوش مصنوعی به معلمان امکاناتی می‌دهد تا از تحلیل دقیق داده‌ها به منظور بهبود فرآیند تصمیم‌گیری‌شان استفاده کنند و با ارائه بازخوردهای سریع، به نحوه تدریس خود تنوع بخشند. فرض کنید یک معلم علوم دوره ابتدایی با استفاده از یک سیستم هوش مصنوعی بر فعالیت‌های آموزشی دانش‌آموزان نظارت کند. این سیستم می‌تواند داده‌های حاصل از پاسخ‌ها و عملکرد دانش‌آموزان را به صورت خودکار تجزیه و تحلیل کند. سپس با ارائه بازخوردهای دقیق و فوری، معلم را در تصمیم‌گیری‌هایش در مورد تدریس و تصحیح کارهای دانش‌آموزان یاری کند. همچنین اگر سیستم متوجه شود که یک گروه از دانش‌آموزان به موضوع خاصی مشکل دارند، می‌تواند به معلم پیشنهاد دهد که برنامه‌های آموزشی خود را بر اساس این مشکلات تنظیم کند یا روش‌های جدیدی معرفی کند. این بازخوردها نه تنها بهبود کیفیت تدریس معلم را فراهم می‌کند بلکه امکان اصلاح سریع در پیشرفت دانش‌آموزان را نیز ایجاد می‌کند. با این رویکرد، معلمان قادرند بهترین استفاده را از داده‌ها و اطلاعات به دست آمده بکنند و تدریس خود را به شکلی دقیق‌تر و هدفمندتر بهینه‌سازی کنند، که این امر به بهبود کلیت فرآیند آموزشی منجر می‌شود.

ترکیب هوش مصنوعی با توانمندی‌های انسانی
ترکیب هوش مصنوعی با توانمندی‌های انسانی یک دینامیک جالب در حوزه آموزش ایجاد می‌کند. این ترکیب به معلمان امکان می‌دهد که از توانمندی‌های هوش مصنوعی به عنوان یک همکار مفید برای ارتقاء فعالیت‌های تدریسی خود بهره‌مند شوند. مثال های زیر اهمیت این همکاری را بهتر معرفی می کنند.

مثال 1: تدریس تعاملی با استفاده از واقعیت افزوده ( Augmented Reality )
فرض کنید یک معلم درس تاریخ با همکاری یک سیستم هوش مصنوعی از فناوری واقعیت افزوده برای بازآفرینی وقایع تاریخی در درس خود را استفاده می کند و اطلاعات تاریخی را از شهرسازی گرفته تا جنگ ها و وقایع طبیعی به وسیله واقعیت افزوده به تصویر می کشد و دانش‌آموزان می توانند با این هوش مصنوعی به صورت تعاملی سوالات خود را بپرسند، فضا و محیط آن زمان را بهتر درک کنند و به واسطه جزئیاتی که تصویر بیشتر از متن قادر به ارایه است مباحث درسی را بهتر ، سریع تر و حتی مفصل تر از مباحث بیان شده در سیستم فعلی یاد بگیرند. به طور خلاصه چنین می توان گفت در چنین وضعیتی هوش مصنوعی با توانمندی‌های تجربی انسانی ترکیب شده و تجربه یادگیری دانش‌آموزان به شکلی دینامیک و جذاب افزایش پیدا می‌کند.

 

منبع تصویر: https://zealar.com.au/the-modern-era-of-augmented-reality-services-for-education

مثال 2: مشاوره تحصیلی با همکاری هوش مصنوعی
یک دیگر از موارد مهم ترکیب هوش مصنوعی با توانمندی‌های انسانی می‌تواند در زمینه مشاوره تحصیلی باشد. یک سیستم هوش مصنوعی می‌تواند اطلاعات گسترده‌ای را در مورد رشته‌ها، دانشگاه‌ها، و موقعیت‌های شغلی جمع‌آوری کند و سپس با همکاری مشاور تحصیلی انسانی، به دانش‌آموزان کمک کند تا تصمیم‌های متناسب با توانمندی‌ها و علاقه‌هایشان بگیرند. در اینجا، هماهنگی بین توانمندی‌های هوش مصنوعی در جمع‌آوری داده و توانمندی‌های انسانی در تفسیر و راهنمایی به دانش‌آموزان، به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری در حوزه تحصیلی کمک می‌کند.
با این ترکیب، به معلمان اجازه داده می‌شود تا از هوش مصنوعی به عنوان یک همکار مفید برای بهبود فرآیند تدریس خود بهره‌مند شوند و همچنین به ویژگی‌های انسانی خود بیفزایند. این تعامل دینامیک بین هوش مصنوعی و توانمندی‌های انسانی به تجربه یادگیری دانش‌آموزان و ارتقاء کیفیت آموزش کمک فراوانی می‌کند.

توسعه فرهنگ یادگیری با بهره‌گیری از هوش مصنوعی
یکی از اهداف اساسی استفاده از هوش مصنوعی در حوزه آموزش، ترویج فرهنگ یادگیری و ایجاد انگیزه برای یادگیری فعال در افراد است. هوش مصنوعی می‌تواند با تلفیق محتوا و روش‌های آموزشی با نیازها و علایق افراد، تجربه یادگیری را جذاب و مؤثر کند. فرض کنید یک سیستم هوش مصنوعی در زمینه آموزش زبان انگلیسی از الگوریتم‌های تحلیلی برای شناخت سطح دانش و علایق دانش‌آموزان استفاده کند. این سیستم می‌تواند بر اساس علایق شخصی و نیازهای زبانی هر دانش‌آموز، محتوا و فعالیت‌های آموزشی را ارائه دهد. به عنوان مثال، اگر یک دانش‌آموز به موسیقی علاقه دارد، سیستم ممکن است درس‌ها را به شکلی تدوین کند که از ترانه‌ها و موسیقی در فرآیند یادگیری استفاده شود. این دانش آموز به جای صرف ساعت مشخصی برای یادگیری، با هدفون (Air Pod) در گوش در مسیر مدرسه یا انجام فعالیت های روزمره، می تواند مباحث درسی را یاد بگیرد.
این تعامل مستقیم با علایق و نیازهای دانش‌آموزان باعث می‌شود تا یادگیری برای آنها جذاب و مرتبط با زندگی شود. این فرآیند به ترویج فرهنگ یادگیری می‌انجامد و افراد را به یادگیری فعال تشویق می‌کند و تجربه یادگیری را به یک سفر دلپذیر و ارزشمند تبدیل می‌کند.

نتیجه‌گیری
هوش مصنوعی در آموزش و تربیت نه تنها یک تکنولوژی نوین است بلکه فرصتی برای انسان‌هاست تا از این توانمندی‌ها به نفع فرآیند یادگیری خود بهره‌مند شوند. نویسنده مکتوجه است که نگرانی های متعددی در این زمینه وجود دارد اما آشنایی هر چه زودتر با این فناوری، آموزش آن به معلمین و متخصصین آموزش و پرورش و استفاده مؤثر از آن می توانیم آنرا به یک ابزار قدرتمند در جهت بهبود آموزش و تربیت تبدیل کنیم و مسیری پویا و کارآمد برای آینده آموزش و پرورش کشورمان خلق کنیم که در آن هوش مصنوعی و توانمندی‌های انسانی در تعاملی ویژه نقش ایفا می کنند.

 

منبع: https://mommyandbabybug.com/importance-of-extra-curricular

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

یادداشت