به گزارش صاحب دیوان، رفاقت‌های مجازی به اصطلاح “آسان بیا، آسان برو”در این فضاها تأثیرات منفی زیادی بر روابط دنیای واقعی گذاشته است. افراد به راحتی و بدون شناخت کافی وارد روابط ناخوشایند و آسیب‌زایی در این فضا می‌شوند که آن‌ها را نه تنها از زندگی واقعی دور می‌کند بلکه مفهوم و ارزش رابطه واقعی را نیز در ذهن آن‌ها کمرنگ می‌کند. افراد زیادی وجود دارند که ترجیح می‌دهند در دنیایی جعلی راحت زندگی کنند تا اینکه برای ایجاد روابط در دنیای واقعی تلاش کنند. بسیاری از طلاق‌های عاطفی بین زوجین و آسیب‌های زناشویی در سال‌های اخیر، ناشی از همین ارتباطات و دوستی‌های اشتباه در فضای مجازی به وجود آمده است.
البته که این پیشرفت تکنولوژی و توسعه برخی فضاهای مجازی صرفاً جنبه منفی نداشته و نبایستی از تأثیرات مثبت آن بر سبک زندگی افراد غافل شد. این فضا به عنوان یک منبع هویت و سبک زندگی برای افراد عمل کرده است. از طریق فضای مجازی، افراد ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دادند، مطالب جدیدی را یاد گرفتند و از فرصت‌های آموزشی و تفریحی آن بهره‌مند شدند. همچنین، این فضا توانست با ایجاد ارتباطات مثبت با افراد دیگر در نقاط مختلف دنیا باعث رشد فکری و تبادلات علمی و فرهنگی بسیاری گردد. به‌عنوان مثال، افراد از طریق فضای مجازی می‌توانند به اشتراک‌گذاری تجربیات مثبت، ایده‌ها و اطلاعات مفید، افزایش ارتباط با خانواده و دوستان و حتی شرکت در فعالیت‌های خیریه و اجتماعی، بهبود سبک زندگی خود و دیگران کمک کنند.
امروزه این ارتباطات در فضای مجازی چنان در زندگی ما جا باز کرده‌اند که زندگی بدون این فناوری را نمی‌توانیم تاب بیاوریم. این امر بخصوص در زندگی زنان تأثیر بیشتر داشته و باعث تغییرات عجیبی در سبک زندگی و نوع نگرش آن‌ها به روابط بین فردی شده است. البته این مورد صرفاً مربوط به کشور ما نبوده و در تمامی کشورها تأثیرات گوشی هوشمند و فضای مجازی بر زندگی زنان بسیار مشهود است. بسیاری از زنانی که قبلاً فعالیت اجتماعی نداشتند و یا به دلایل مختلفی در اجتماع حضور پیدا نمی‌کردند، امروزه به‌واسطه تأثیرات همین تکنولوژی ترغیب به فعالیت‌های اجتماعی شده‌اند و حتی بدون بیرون آمدن از خانه می‌توانند توانایی‌های خود را ثابت و از آن کسب درآمد کنند. علاوه بر این بدون مراجعه حضوری با پزشکان و متخصصان ارتباط برقرار کرده و از آن‌ها در خصوص مشکلات خود مشاوره دریافت نمایند. خرید آنلاین لباس و لوازم خانه تا استخدام به‌عنوان دورکار برای شرکت‌های مختلف از دیگر مزیت‌های آن به شمار می‌رود. امروزه حضور زنان در فضای مجازی به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی، باعث جلب توجه پژوهشگران رسانه و تاجران فضای مجازی به استفاده از آن‌ها در عرصه تبلیغات و مشاغل مجازی شده است که این خود نیز می‌تواند تأثیرات مثبت و منفی خود را به همراه داشته باشد.
ناگفته نماند که تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی و تغییر هویت نوجوانان در مقایسه با قشر دیگر از اهمیت زیادی برخوردار است. بر اساس یافته‌های مطالعات، نحوه استفاده نوجوانان از اینترنت و فضای مجازی به دلیل قرار گرفتن در مهم‌ترین دوره زندگیشان، تأثیرات مثبت و منفی متفاوتی بر سبک زندگی و تغییر هویت آن‌ها دارد. همچنین، برخی تحقیقات نشان داده است که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به عنوان منابع هویت و سبک زندگی برای جوانان عمل کنند. ازاین‌رو، اهمیت مطالعه و درک تأثیرات اینترنت و فضای مجازی بر سبک زندگی و هویت افراد، به‌ویژه نوجوانان، آشکار است.
به‌عنوان سخن پایانی باید گفت استفاده از اینترنت و فضای مجازی به جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم تبدیل شده است و حتی منبع درآمد و گذران زندگی بسیاری از خانواده‌ها بشمار می‌رود. لازم است سیاست‌گذاران و مدیران کشور با شناخت دقیق از مخاطبان و مطابق با آداب و فرهنگ جامعه ما بتوانند فضای مجازی را به‌گونه‌ای مدیریت نمایند که به محیط امن و مفید برای کلیه اقشار جامعه در سنین مختلف تبدیل شود.
رعنا باقری
