صاحب‌دیوان، پایـگاه خبــری و تحلیلی تاریخ و فـرهنگ ایران

پارس وی دی اس
شنبه, 6 مرداد, 1403

فریدون آدمیت تاریخ‌دان مدرن

10فروردین سالروز درگذشت فریدون آدمیت از برجسته‌ترین مورخین معاصر ایران است.

تصویر دکتر فاطمی و فریدون آدمیت در سازمان ملل متحد. فریدون آدمیت دبیر اول نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد بود. گفته می‌شود دکتر آدمیت در دوان نخست‌وزیری دکتر مصدق فرماندار اراک و استاندار استان مرکزی بودند.

آدمیت در اول شهریور سال ۱۲۹۹ در تهران متولد شد. او فرزند عباس‌قلی‌خان قزوینی معروف به آدمیت بود. میرزا عباس‌قلی خان با تعدادی از هم‌فکران و پیروان میرزا ملکم‌خان، «جامع آدمیت» را به راه انداخته بود که انجمنی پر نفوذ در اوایل قرن بیستم به حساب می‌آمد و تعداد کثیری از رجال زمانه، حتا محمدعلی‌شاه قاجار عضو این مجمع بودند.
آدمیت پس از اتمام تحصیلات ابتدایی به دارالفنون رفت. پس از آن به دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی راه پیدا کرد و در سال ۱۳۲۱ از آن‌جا فارغ‌التحصیل شد. پایان‌نامه‌ی آدمیت درباره‌ی زندگی و رفتار و اقدامات سیاسی امیرکبیر بود که دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۲۳ با عنوان «امیرکبیر و ایران» با مقدمه‌ی استادش دکتر محمود محمود به چاپ سپرده شد. آدمیت در حالی که دانشجوی رشته‌ی حقوق دانشگاه تهران بود به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و پس از فارغ‌التحصیلی به به سفارت ایران در لندن رفت و در همان زمان تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده‌ی اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه لندن (ال.اس.ای) ادامه داد و از این دانشگاه مدرک دکترای رشته‌ی تاریخ و فلسفه‌ی سیاسی گرفت. پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۲۸، معاون اداره‌ی اطلاعات و مطبوعات و سپس معاون اداره‌ی کارگزینی وزارت امور خارجه شد و در سال ۱۳۳۰ بود که آدمیت به عنوان عضو هیئت نمایندگی ایران به سازمان ملل متحد رفت و هشت سال در آن‌جا مشغول به کار شد که تا رتبه‌ی وزیرمختار پیش رفت. او در سال ۱۳۳۰ به عنوان جوان‌ترین سفیر ایران در سازمان ملل معرفی شد. تصدی مقام سفارت ایران در کشور هندوستان از دیگر ماموریت‌های مهم فریدون آدمیت بود که در سال ۱۳۴۲ اتفاق افتاد. در این زمان جواهر لعل نهرو نخست‌وزیر هند بود که از قضا دیداری بین آدمیت و نهرو نیز دست داد و همین‌طور در دیدار نهرو از ایران او را در این سفر هم‌راهی کرد.
پس از پایان ماموریت آدمیت در هند، مشاور وزیر امور خارجه شد و سرانجام در سال‌های دهه پنجاه پس از آن‌که به استقلال بحرین از ایران و پذیرش آن توسط ایران اعتراض کرد، بازنشسته شد.
فریدون آدمیت پس از بازنشستگی همه‌ی وقت خود را صرف تحقیق و پژوهش کرد. از فریدون آدمیت به عنوان تاریخ‌دانی مدرن نام می‌برند که در این حوزه‌ پیش‌رو بوده است. چه با شیوه‌ی تحقیق و اندیشه‌های او موافق باشیم و چه مخالف. آدمیت را تاریخ‌دان بزرگ مشروطیت می‌دانند که پیش از بسیاری از محققان تاریخ به این بخش از تاریخ ایران پرداخت.

«امیر کبیر و ایران»، «جزایر بحرین: تحقیق در تاریخ دیپلماسی و حقوق بین‌الملل»، «فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت ایران»، «اندیشه‌های طالبوف تبریزی»، «اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده»، «اندیشه ترقی و حکومت قانون»، «فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران»، «ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران»، «افکار سیاسی و اجتماعی اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار»، «اندیشه‌های میرزا آقاخان کرمانی»، «انحطاط تاریخ‌نگاری در ایران»، «شورش بر امتیازنامه رژی»، «آشفتگی در فکر تاریخی»، «مجلس اول و بحران آزادی» و «تاریخِ فکر از سومر تا یونان و روم» از جمله آثار به‌جامانده از فریدون آدمیت است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

یادداشت