صاحب‌دیوان، پایـگاه خبــری و تحلیلی تاریخ و فـرهنگ ایران

پارس وی دی اس
پنجشنبه, 9 فروردین, 1403

تاسیس مرکز فرهنگی و هنری دانشسرای تبریز

سیدقاسم ناظمی، در نشست با خبرنگاران، در پاسخ به خبرنگار صاحب دیوان در خصوص چگونگی تاسیس مرکز فرهنگی و هنری دانشسرای تبریز گفت: این مکان با دارا بودن پتانسیل بالای تاریخی و فرهنگی بلااستفاده مانده است و قسمتی از آن در اختیار دادگاه خانواده قرار گرفته است. در سفر اخیر ریاست جمهوری مذاکراتی برای ایجاد مرکز فرهنگی و هنری دانشسرای تبریز صورت گرفت که قولهای مصاعدی داده شد که در حال پیگیری هستیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی، از رسانه های استان درخواست کرد برای تحقق این موضوع تاسیس مرکز فرهنگی و هنری دانشسرای تبریز را به یک مطالبه از مسئولین ملی و استانی  تبدیل نمایند.

 

دانشسرای عالی تبریز کجاست؟
در سال1314، وزارت فرهنگ تصميم به ساخت دانشسرا در تبريز گرفت و در ارديبهشت سال1315، عمليات ساختماني آن شروع شد.
ساختمان دانشسرا، در محلي كه به سربازخانه قديم معروف بوده و در قسمت مركزي شهر واقع بوده، ساخته شده است. قسمت عمده زمين از طرف شهرداري به اداره فرهنگ واگذار و قسمت جزئي نيز از اشخاص مختلف خريداري گرديده است. تمامي مبلغ پرداختي براي اشخاص 164000 ريال بوده، نقشه ساختمان توسط «سيرو» طراح موزه ايران باستان که چندي پيش از طرف يونسکو براي او مراسم بزرگداشت برگزار شد، تنظيم شده بود. مجموعه مساحت زمين 20452 متر مربع است. ساختمان دانشسرا در دو اشكوبه است و در طبقه زيرين، شش كلاس و آمفي تاتر و تالار سخنراني وجود دارد. در ايام ساخت در طبقه فوقاني دو خوابگاه، كه هر كدام گنجايش 25 تخت را داشته و پانزده اتاق جهت انجمن ها و آزمايشگاه فيزيك با تاريك‌خانه و مخازن لازم و كتابخانه و دو اتاق براي سرپرستان بوده كه در حال حاضر از اکثر قسمت‌ها براي كلاس استفاده مي شود.
دانشسراي تبريز همزمان با شانزده دانشسراي ديگر در ايران به يک سبک ساخته شده است. از آن شانزده ساختمان، تنها دانشسراي تبريز برجا است. در ساير شهرهاي ايران، متاسفانه دانشسراها تخريب شده‌اند. علاوه بر زيبايي ساختمان و منحصر به‌فرد بودن آمفي تاتر نود نفره آن در ايران، از نظر معنوي، ساختمان دانشسرا داراي اهميت ويژه‌اي است. نام مردان بزرگي با نام دانشسراي تبريز گره خورده است.
يکي از آنها، شهيد والامقام ثقه الاسلام است كه در دهم محرم سال 1335 ه.ق، توسط روس‌ها با هفت نفر ديگر بنام هاي حسن پسر علي مسيو، ضياالعلما، محمد قلي خان، صادق الملك، مشهدي ابراهيم قفقايچي، قدير پسر علي مسيو و شيخ سليم به دار آويخته شده‌اند. آرامگاه اين بزرگان در بقعه سيد حمزه در جوار مقبره الشعرا است. برحسب اتفاق شيرين و بنا به نوشته مرحوم کارنگ در محل شهادت اين بزرگ مرد «تالار انديشه» ساخته شده و در محل شهادت ثقه الاسلام، منبر خطابه گذاشته شده است که خوشبختانه پس از بازسازي تالار توسط مديران تربيت معلم شهيد باهنر، اين سالن به نام شهيد ثقه الاسلام نام گذاري شده است.
اشخاص بسياري در دانشسراي تبريز تلمذ کرده و براي ايران افتخار آفريني کرده‌اند که نام آنها جزء بزرگان علم وادب ايران است و يا حداقل نام انها به عنوان مشاهير مطرح بوده است. ازجمله آن افراد محمد نقي براهني پدر علم روان سنجي ايران، سليم نيساري حافظ شناس برجسته، عزيز دولت آبادي شاعر معاصر، نصير پايه گذار پدر شعر جناس معاصر، صمد بهرنگي قصه نويس کودک و افراد بسياري ديگر در اين محل تحصيل نموده اند. بزرگاني چون کاتب قرآن ميرزا طاهر خوشنويس و مرحوم آفاق نيز در اين محل تدريس نموده اند.
متاسفانه در زمان دولت دهم و مديريت سابق آموزش و پرورش استان که در کارنامه وي تخريب مدرسه طالقاني را داريم، دانشسرا از تصدي تربيت معلم شهيد باهنر به يک بهانه واهي خارج و مانند گوشت قرباني بين آموزش ضمن خدمت معلمان، مدرسه راهنماي نمونه دولتي باقر العلوم و تربيت معلم علامه اميني تقسيم شد. به دليل مديريت سه گانه بر روي اين بناي ارزشمند که در10 خرداد 1382 با شماره ثبت 8909 به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است، درحال از بين رفتن تدريجي است.
دانشسراي تبريز که بنا بر ادعاي برخي از فرهنگ دوستان اولين مرکز آموزش عالي حتي قبل از دانشگاه تهران بوده و اولين بار دانشکده علوم پزشکي در آن آغاز به کار کرده و حتي در جريان فرقه دموکرات نيز ماهيت آموزش عالي خود را از دست نداده بوده، در زمان دولت قبل به مدرسه راهنمايي تحويل گرديد که اقتضاي سني دانش آموزان آن مقطع با ماهيت رفتار احتياطي در اين بناي قديمي سازگار نبوده و موجب تخريب آن بنا شده است.
بي شک اگر دانشسراي تبريز در شهر اصفهان بود، يکي از محل‌هاي در آمد براي آن شهر و جذب توريست به شمار مي‌رفت. ظرفيتي که ما هرگز از آن بهرمند نشديم و چاه نفتي که در مرکز شهر قرار دارد را ناديده گرفته ايم. انتظار مي‌رود با عنایت ویژه جناب آقای رئیسی، در باز گرداندن ماهيت اصلي دانشسرا همت کافي نموده و بار ديگر شاهد شکوفايي دانشسراي تبريز باشيم و به اين افتخار کنيم که با گذشت بيش از هفتاد سال، هنوز دانشسراي تبريز پا برجاست و هنوز فرياد آزادي خواهي شيخ شهيد از آنجا شنيده مي‌شود.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

یادداشت