شاید کسی یادش نباشد، موسیقی به شکل غیررسمی از چه زمانی وارد تبریز شد، اما ساز و طرب، جزو حذف ناشدنی روایت‌های تاریخی از کوچه‌های تبریز است، تاریخ تقریبی آغاز موسیقی علمی و حرفه‌ای در این شهر شاید سال ها پیش از عبدالقادر مراغه ای هم برسد اما در تاریخ معاصر اوج شکوفایی هنر موسیقی در آن به شهریور ماه سال 1320 باز می‌گردد.
نسرین سوار/ تشکیل ارکستر سمفونیک به رهبری جهانگیروف در تبریز و فعالیت‌های جدی در زمینه‌ی هنر موسیقی در این شهر باعث شد تا این هنر از شکل غیررسمی و کوچه بازاری به شکل هنری رسمی و علمی جدی پیگیری شود و هنرمندان مستعد موسیقی با آموختن الفبای موسیقی، به استادی خبره در این زمینه تبدیل شوند، این آموزش‌ها ادامه یافت تا سازهای موسیقی، خاموش نباشند و شاهکاری موسیقی خلق شوند.
این گزارش داستان سه سند و عکس تاریخی از این دوره فاخر موسیقی در تبریز است که از قول کریم میمنت‌نژاد، تبریز پژوه و مورخ، روایت می‌شود:
تصویر کم‌تر دیده شده از غلامحسین بیگجهخانی تارنواز برجسته و محمود فرنام در جوانی
غلامحسین بیگجهخانی، استاد تار ایرانی و یکی از مفاخر هنر موسیقی تبریز بود که مکتب تبریز را بنا نهاد و از شیوه‌ی موسیقی خاصی پیروی می‌کرد؛ او پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و در واپسین روزهای عمرش، آلبوم مشترکی تحت عنوان “بیداد” با استاد محمدرضا شجریان، ضبط کرد.؛ بیگجهخانی در ارکستر جهانگیر جهانگیروف، آهنگساز بزرگ و مشهور جمهوری آذربایجان، هنرنوازی می‌کرد.
نفر دوم از سمت راست در این عکس، تصویر محمود فرنام “پدر دایره نوازی ایران”، استاد “قاوال” یا (دایره) را نشان میدهد، فرنام تکنیک‌های خاصی در دایره نوازی داشت که او را از سایر هنرمندان موسیقی متمایز می‌کرد.
تصویری از ارکستر سمفونیک تبریز به رهبری جهانگیر جهانگیروف
سند درجه بندی هنرمندان موسیقی و تیاتر تبریز
تصویر سوم لیستی از درجه‌بندی هنرمندان موسیقی و تیاتر تبریز در سال ۱۳۲۳ را نشان میدهد که نسخه‌ی اصلی آن در مرکز اسناد ملی شمالغرب کشور، نگهداری می‌شود.در این فهرست 63 نفر از کارکنان تماشاخانه اپرت تبریز در پنج درجه طبقه بندی شده اند که مبنایی برای پرداخت حقوق به آنها باشد.ضمنا پنج نفر هم از این لیست بعنوان سرپرست انتخاب شده اند:1-حسین عذاری2-محمدعلی رشدی3-پرویز پرویزی4-آساطور صفریان5-بهمن حیدرزاده همچنین در این فهرست شش نفر بعنوان هنرمندان درجه یک تبریز به شرح زیر امتیاز بندی شده است:1- محمدحسین بیگجه خانی2-اسماعیل شاکرحسینی3-محمود فرنام4-آکوب روتانیان5-ایرج صالحی6-غلام فرح انگیز( در بند اول غلام حسین صحیح است)
نکته دیگری که در این سند مهم تاریخی دیده می شود اخراج سه تن از بانوان هنرمند بنام های خانم فاطمه رزگری و گیلان خانم و صوفیه خانم می باشد که برقراری حقوق ایشان را منوط به نظر ریاست محترم تماشاخانه کرده اند.
سفر قمرالملوک وزیری به تبریز
قمرالملوک وزیری در سفرش به تبریز در دوره رضاشاه، عواید حاصل از برگزاری کنسرتش را صرف خرید کت و شلوار برای کودکان بی سرپرست تبریز کرد.این تصویر که کودکان بی سرپرست را با همان لباس های تهیه شده از عواید کنسرت قرمرالملوک در کنار حاج محمدباقر کلکته چی از بازرگانان خیر تبریز نشان میدهد .
یک پاسخ
سلام. عکسها نمایش داده نمیشوند.