به گزارش صاحب دیوان، محوطه تاریخی ربع رشیدی، متعلق به دوره صفویه، به عنوان نخستین دانشگاه بین المللی جهان است که در قرن هشتم هجری قمری به دستور خواجه رشیدالدیـن فضل الله همدانی بنا نهاده شد. این مجموعه منحصر به فرد و شهرک اطراف آن به عنوان یک مرکز علم، صنعت، پرورش طبیبان و دانشمندان زبانــزد تاریخ نویسان بود. از لحاظ جغرافیایی، این بنا در خیابان عباسی در دامنه کوه سرخ و سر به فلک کشیده عینالی قرار دارد. متاسفانه چیزی از آن همه زیبایی و عظمت، به جز یک بنای فرو، باقی نمانده است.
احمد حمزه زاده، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در نشست روز دوشنبه پیرامون بررسی وضعیت احیای بنای ربع رشیدی تبریز گفت : اثر باستانی و تاریخی ربع رشیدی که در فضایی به مساحت بیش از ۹۰ هکتار احداث شده است، در طول قرن‌های مختلف مورد تهاجم و حمله حکام و جوامع مختلفی قرار گرفته است و امروز بخش ناچیزی از آن به جای مانده است که تنها کمتر از ۱۳ هکتار آن قابل احیا است. در چند سال اخیر با همکاری و یاری نهادها مختلف، بیش از یازده هکتار از آن آزادسازی شده است.
حمزه زاده در ادامه افزود : این اثر تاریخی در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در فهرست موقت یونسکو برای ثبت جهانی قرار گرفته که تحقق آن نیازمند آزادسازی اراضی است. برای این منظور، کاوش‌های باستان‌شناسی در مجموعه ربع رشیدی در حال انجام است.
وی افزود : ساخت و سازهای صورت گرفته در حریم این منطقه تاریخی از اصلی‌ترین مشکلات پیش روی آزادسازی اراضی آن است. ازاین‌رو جلوگیری از این نوع ساخت و سازها و تلاش برای تملک اماکن ساخته شده در حریم آن، از جمله پمپ بنزین خیابان عباسی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اهداف میراث فرهنگی آذربایجان شرقی برای این منظور خواهد بود.
حمزه زاده در خصوص مراقبت و احیاء سازه ربع رشیدی گفت: به منظور محافظت از محوطه ربع رشیدی، دسترسی این برج به کف خیابان، از طریق یکسری پلکان‌های چوبی و با فاصله از سطح خاک پوشانده شده است. مرمت و بازسازی این بنا و ایجاد فضایی مفرح برای گردشگران در محوطه آن، با استفاده از سازه‌های برگشت‌پذیر به طبیعت امکان‌پذیر است.
