مصیب نریمانی با اشاره به اینکه منطقه کشف شده فوق، محیطی مناسب برای فعالیت‌های گله‌داری بوده و از قدیم‌الایام شغل اصلی مردم منطقه گله‌داری به خصوص پرورش بُز و گوسفند است، افزود: نقوش صخره‌ای مزبور از نوع “قوشاداش” بر روی سنگ‌های سیاه رنگی از جنس آهن ایجاد شده است که بر روی تراس شیب دار و مُشرف به راه قدیمی موسوم به ائل‌یولو قرار دارد.
به گفته وی نقوش صخره‌ای نویافته در ارتفاعات ورزقان به عنوان هنر صخره‌ای دوران پیش از اسلام و مربوط به جنوب قفقاز است که از اهمیت بسیار بالا و ویژه‌ای برای انجام مطالعات باستان شناسی و رویکردی مهم برای درک صحیح جامعه شناختی و انسان شناختی منطقه شمال غرب ایران به شمار می رود.
نریمانی اظهار کرد: بر اساس نتایج به دست آمده این نقوش در حالت‌های منفرد و دسته‌جمعی روی سنگ‌های سیاه از جنس آهنی به روش کوبشی ایجاد شده‌اند و بیشترین نقوش کشف شده در این سنگ‌ها متعلق به “بز کوهی” بوده که از این حیث قابل مقایسه با نمونه‌های زیادی از ایران و جمهوری آذربایجان است.
وی با بیان اینکه نقوش فوق نشانگر ماهیت کوچ رو و شکارگر بودن طراحان این آثار است، گفت: دوره‌های زمانی شکل‌گیری این نقوش به دلیل نبود مطالعات آزمایشگاهی در ایران مشخص نیست و نمی‌توان بر اساس مطالعات مقایسه‌ای گاه نگاری خاصی برای آن‌ها ارائه داد.
نریمانی افزود: با توجه به اینکه تاکنون در منطقه شمال‌غرب ایران شناسایی تعدادی نقوش صخره‌ای منجر به انجام مطالعات منسجمی در خصوص این هنر در ایران نشده است، مطالعات در خصوص این نقوش نیز مراحل اولیه خود را طی می‌کند، بنابراین نیاز است تا اطلاعات سایر محوطه‌ها نیز برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، شناسایی و جمع‌آوری شود.
وی با تاکید بر اهمیت انجام مطالعات در حوزه هنر نقوش صخره‌ای و شناخت تاریخ جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی منطقه آذربایجان، گفت: این محوطه شامل نقوش بز، آهو و انسان است که به صورت جداگانه یا در یک جمع به معرض نمایش درآمده اند و این آثار ناب و دست نخورده درآمدی بر شناخت برخی از مفاهیم انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی مبتنی بر زندگی کوچ‌روی و دامداری و شکار است.
محل نقوش کشف شده در ارتفاعات ورزقان
این باستان شناس اظهار کرد: برخی از پژوهشگران داخلی دوره زمانی ایجاد این نقوش به خصوص نقش بُز را به دوران پیش از تاریخ ارتباط می‌دهند.
نریمانی با بیان اینکه شهرستان ورزقان واقع در منطقه شمال‌غرب ایران همواره به عنوان یکی از مناطق مهم در مطالعات باستان‌شناسی ایران و جنوب قفقاز مطرح بوده است، یادآور شد: پژوهش‌های باستان‌شناسی انجام شده در این منطقه تاکنون آثار متنوعی از قبیل قلعه، گورستان، معماری صخره‌ای، مقابر دوران اسلامی را شناسایی و معرفی کرده است.
وی ادامه داد: اهمیت سنگ‌نگاره‌های کشف شده جدید در تکمیل اطلاعات مربوط به هنر صخره‌ای دوران پیش از اسلام ایران و جنوب قفقاز حائز اهمیت ویژه‌ای است.
منبع: ایرنا
