به گزارش صاحب دیوان، خوی به عنوان یکی از شهرهای مذهبی، عرفانی و تجاری ایران، در طول قرن‌ها خاستگاه علمای بزرگی چون حضرت آیت الله العظمی خویی ره و شمس تبریزی بوده است که نه تنها در عالم شریعت از افراد سرآمد دوران بوده‌اند بلکه در رخدادهای بزرگ اقتصادی و تجارتی کشور نقش مهمی داشتند. شهر خوی به دلیل موقعیت جغرافیای خوبی که در ایران دارد، در مسیر عبور کاروان‌های بزرگی از شرق دور، هند و ماچین بوده و نقش تاثیرگذاری در رونق تجارت و اقتصاد کشور داشت. بطوری که امروزه بسیاری از تجار موفق تهران، خویی‌هایی هستند که سال‌ها پیش مقیم پایتخت شده و توانسته‌اند در تجارت و مذهب سرآمد روزگار شوند.
علت اینکه خوی را شهر هزار مسجد می‌نامند، این است که آنها علاوه بر اینکه در حوزه اقتصاد و تجارت انسان‌های موفقی هستند، از لحاظ ایمان و مذهب نیز بسیار نامدار بوده و بقول معروف اقتصاد و تجارت شان ترکیبی از انسانیت و غیرت و ایمان شان به اهل بیت عصمت و طهارت است. وجود چندین حوزه علمیه فعال در شهر خوی سبب شد تا از لحاظ تجارت و مذهب جزء متمدن‌ترین شهرها در قرون شش و هفت زبانزد عالم شود. اهمیت این شهر به قدری بود که شمس تبریزی هنگام بازگشت از قونیه، خوی را بعنوان محل اقامت خود انتخاب نمود.
مهدی سلطان زاده از خیرین و تجار موفق خویی در تهران در خصوص این شهر می‌گوید: شهر خوی در سالهای نه چندان دور نقش بی نظیری در تجارت این منطقه داشت تا جایی که اقتصاد منطقه قفقاز مستقیما توسط خوی هدایت می‌شد. مردم این شهر علاوه بر اینکه جز تجار بزرگ بودند، در خیّر بودن و حمایت اهل بیت هم جزو اولین های روزگار بشمار می‌روند. وجود دو امام زاده سید بهلول و مقبره آل یعقوب در این شهر، نشان دهنده جایگاه مذهبی بزرگ مردم خوی است.
عیسی حسین زاده اهل خوی و جزو تئورسین های اقتصادی در خصوص شهر خوی چنین می‌گوید: با نگاهی به بازار سنتی سرپوشیده خوی و وجود مساجد بزرگی چون حاجی بابا، ملاحسن و همچنین حمام محمد بیگ در بازار خوی در این بازار، می‌توان به اهمیت و نقش ترکیبی تجارت و مذهب در میان مردم این منطقه، پی برد. مردم این شهر در بازار خوی همراه با فعالیت اقتصادی و تجاری، به وقت اذان و نیایش در حمام محمدبیگ تطهیر می‌کردند و در مساجد حاحی بابا و ملاحسن به عبادت و راز و نیاز مشغول می شدند.
گراوند رییس اداره میراث فرهنگی خوی نیز درباره این شهر چنین اظهار می‌کند: وجود مساجد تاریخی در این شهر نظیر مسجد مطلب خان، سیدالشهدا، ملاحسن، حاجی بابا، داش آغلیان، مسجد شیخ، امام زاده سید بهلول و صدها مسجد تاریخی دیگر نشان از جایگاه والای مذهبی خوی در منطقه است که علمای بزرگی را تحویل جهان اسلام داده است.
در این شهر بخصوص در ماه مبارک رمضان جلوه‌های زیبایی از عشق و مهربانی مردم خوی دیده می‌شود که در مساجد علاوه بر عبادت و راز و نیاز با خدا، برای اکرام نیازمندان و فقیران، سفره‌های افطار پهن می‌کنند تا همه در این ماه عزیز مهمان سفره خداوند باشند. در ایام رمضان هیج فرد و مسافری در خوی بدون افطار نمی‌ماند.
