به گزارش صاحب دیوان به نقل از میراث آریا: مسجد قدمگاه در نزدیکی روستای قدمگاه(روستای بادامیار) در ۱۲ کیلومتری جنوب‌شرقی آذرشهر قرار دارد و مانند غاری در دل کوه کنده شده و در دوره‌های قبل از اسلام به عنوان معبدی در آیین مهری مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این معبد در قرون ۶ الی ۸ هجری قمری به عنوان تکیه عرفا و دراویش و سپس به عنوان مسجد مورد استفاده قرار گرفت. فضای غار زیرزمینی دایره شکل است که قطری برابر با ۱۵ متر دارد که برخی از باستانشناسان آن را به دوران پیش از تاریخ نسبت میدهند که بعدها به صورت آتشکده و بعد از آن با تعبیه محرابی که رو به قبله دارد، به صورت عبادتگاه اسلامی درآمده است. همچنین لازم به ذکر است که در ۲۰۰ متری این مکان، گورستان تاریخی روستای قدمگاه نیز واقع شده است.
مسجد قدمگاه همچون غاری در دل کوه کنده شده است؛ از این رو آن را غار قدمگاه نیز می‌نامند. این مسجد در اصل معبد پیروان آیین مهری بوده که در دوره مغول یعنی قرن ۶ تا ۸ هجری قمری به تکیه و محل اعتکاف تبدیل شده است. این بنا در ۱۲ کیلومتری جنوب‌شرقی آذرشهر و در بالادست گورستان قدمگاه قرار دارد. در قسمت جلوی در چوبی مسجد طاق سنگی قرار دارد که بر روی دو پایه سنگی قرار گرفته است. این طاق سنگی مربوط به در سنگی قبلی غار است. از کنار طاق سنگی تا غار، دالان باریکی وجود دارد که کمی از سطح زمین بلندتر است تا مانع نفوذ آب برف و باران به داخل غار شود.
فضای غار زیرزمینی دایره شکل است که قطری برابر با ۱۵ متر دارد. همچنین دالانی به طول ۹ و عرض ۱/۵ و ارتفاع ۲/۵ متر به دهلیزی وسیع‌تر به طول ۴/۵ و عرض ۳/۲۰ و ارتفاع ۲/۵ تا ۴ متر می‌پیوندد که این دهلیز نیز به فضای گنبدی شکل غار منتهی می‌شود. این فضا از کف تا پنجره نورگیر سقف ۱۲ متر ارتفاع دارد. این غار هواکشی کله قندی دارد. با این اوصاف معماری این مسجد تاریخی از غنای بسیاری برخوردار است که آن را از هر منظر قابل توجه می‌سازد.
هشت شمش طلا
در گذشته هشت شمش طلای ناب استوانه‌ای شکل نزدیک دودکش از طرف داخل و در دو ردیف به گونه‌ای نصب شده بودند که با انعکاس نور خورشید به داخل غار آنجا را روشن می کردند که امروزه خبری از آن‌ها نیست. محراب گنبدی شکل غار، با گچ‌بری هایی برجسته و آویخته به دوره صفوی تعلق دارند. در سمت راست ورودی مسجد نیز طاقچه مانندی قرار دارد که اغلب با شمع هایی سفید و سوخته مزین شده است.
غار قدمگاه تبریز به عنوان عبادتگاه اسلامی
آثار این بنا حکایت از این می کند که ممکن است زمان احداث این مکان بسیار دور باشد و برای کاربرد دیگری به جز مسجد احداث شده باشد و به احتمال زیاد هم دوران ساخت این بنا پیش از اسلام است.
مراسم آیین میترا
غار قدمگاه که توسط ایرانیان باستان برای مراسم آیین میترا مورد استفاده قرار می‌گرفت، در بالادست گورستان قدمگاه در نزدیکی روستای بادامیار از توابع آذرشهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این مکان به صورت غاری مخروطی شکل با قطر ۱۵ متری در دل صخره سنگی کوه کنده شده و قبل از آیین زرتشت به عنوان معبد مهر از آن استفاده شده است.
قدمت این غار دست کند را دوازده هزار سال تخمین زده اند. این مکان که قبلاً معبد آیین مهر بود، در دوران مختلف تاریخ، استفاده های متعدد دیگر نیز داشته است، از جمله گاهی سنگر و محلی امن برای نیروهای رزمی بود و گاه مکان عبادت دراویش.
گورستان تاریخی قدمگاه
گورستان تاریخی قدمگاه بر روی پشته‌ای قرار دارد و سنگ نبشته ها و حجاری‌ها و مجسمه های متنوعی در آن به چشم می‌خورد، سنگ نبشته‌ها و الواح قبور به خط کوفی و ثلث‌نو است. خطوط کوفی اغلب سنگ نبشته های ثلث تقریباً همه یکنواخت و یک دست است و نشان می‌دهد که در روزگاری کنده شده‌اند که مذهب جعفری در آذربایجان رسمیت و عمومیت یافته بود و محبت خاندان نبوت در دل‌ها جای گرفته و نام ائمه اطهار(ع) زینت بخش کتیبه های قبور بزرگان علم و عرفان شده است.
غار قدمگاه به لحاظ شیوه معماری، از جمله بناهای مهم و باستانی به شمار میرود. این مکان در سال ۱۳۴۷ با شماره ۷۷۹ در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.
روستای بادامیار که در زبان محلی به آن قدمگاه گفته می‌شود در حدود هفت کیلومتری جنوب‌شرقی شهرستان آذرشهر واقع شده است. شهرستان آذرشهر با ۱۲۰هزار نفر جمعیت در ۵۵ کیلومتری تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی واقع شده و ۶۰ درصد جمعیت آن شهرنشین و ۴۰درصد هم در روستاها سکونت دارند.
گردآورنده مجید فرامرزی کارشناس روابط عمومی/ منابع: سیرایران، ایران پلنر، تبریز، تریپ یار
