در یادداشت زیر بر فعالیت های پژوهشی این استاد گرانقدر و حافظ شناس برجسته مروری کوتاه می‌کنیم:
به گزارش صاحب دیوان، استاد دکتر رشید جداری عیوضی در ۲۱ بهمن ۱۳۰۷در محلّۀ شتربان (دَوه‌چی)، از قدیمیترین
محلات شهر تبریز متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در سال ۱۳۱۳ در مدرسۀ مولوی در بازارچۀ شتربان شروع کرد و در ۱۳۱۸ به پایان رساند. از سال ۱۳۱۹ در چاپخانۀ سعادت، از قدیمیترین مراکز نشر در تبریز، شروع به کار کرد.
چند سال بعد، در سال ۱۳۲۳ در روزنامۀ اختر شمال به عنوان مدیر داخلی استخدام شد. از سال ۱۳۲۷ تحصیلات خود را دنبال کرد و در خردادماه ۱۳۳۰ موفق به اخذ دیپلم ادبی شد.
در مهرماه همان سال برای ادامۀ تحصیل در دورۀ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی وارد دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز شد و در اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۳ از رسالۀ دورۀ کارشناسی ادبیات در موضوع «انعکاس آرا و افکار افلاطون در دفتر ششم مثنوی مولانا»، به راهنمایی دکتر منوچهر مرتضوی دفاع کرد.
مرحوم عیوضی از اول مهرماه ۱۳۳۳ به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخت و در همان ماه، با احراز رتبۀ اول دانشجویان ادبیات فارسی، مدال درجه اول فرهنگ را دریافت کرد و بعد از چند ماه، به پایمردی استاد فقید دکتر عبدالرسول خیام‌پور، به استخدام دانشگاه تبریز درآمد.
در سال ۱۳۳۷ همزمان به دورۀ کارشناسی ارشد و دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران راه یافت و پای درس استادان بزرگ و نامداری همچون بدیع‌الزمان فروزانفر، مدرس رضوی، سعید نفیسی، عبدالعظیم قریب، ابراهیم پورداوود و دیگران حاضر شد.
وی پس از اخذ گواهینامه از استادان قریب، پورداوود، صادق کیا و سعید نفیسی، در خرداد ۱۳۴۰ به اخذ درجۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران توفیق یافت. در آذرماه همان سال استادان ممتاز دانشگاه تبریز، عبدالرسول خیام‌پور، یحیی ماهیار نوابی و منوچهر مرتضوی، صلاحیت ایشان را برای تدریس دروس تخصّصی زبان و ادبیات فارسی در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز تأیید کردند.
از سمت راست ، نفر دوم دکتر آدرنگی ، نفر سوم دکتر مرتضوی ، نفر وسط (کوتاه قد) دکتر خیام پور ، نفر آخر دکتر عیوضی
در سال۱۳۴۵ از رسالۀ دورۀ دکتری خود با عنوان «شیطان در ادب فارسی»، به راهنمایی استاد پورداوود و مشاورت استادان پرویز ناتل خانلری، ماهیار نوابی، ذبیح‌الله صفا و لطفعلی صورتگر، با
موفقیت دفاع نمود. در اسفندماه ۱۳۴۶ به عنوان «دبیر مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران» و «مسئول فنی انتشارات دانشگاه تبریز» منصوب شد.
در خردادماه ۱۳۴۷ مجموعه شعرش به نام راز خاموش را انتشارات اختر شمال تبریز منتشر کرد. در شهریور ۱۳۴۹ به درجۀ دانشیاری زبان و ادبیات فارسی ارتقا یافت و در پی بازنشستگی مرحوم ادیب توسی، به مدیریت نشریۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز و در ۱۳۵۲ به سمت ریاست دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز منصوب شد.
«ابلیس و شیاطین در مدارک اسلامی» ، «شرح حال و آثار شیخ عبدالقادر گیلانی» ، «نکته‌ای در بوستان سعدی؛ عذرا ـ انداختی»، «دو نمونه از زبان مردم تبریز در سده‌های هفتم و هشتم هجری» (مندرج در کتاب چهرۀ آذرآبادگان در آئینۀ تاریخ ایران، انتشارات دانشگاه تبریز)، «ده‌نامه‌گویی در ادب فارسی و ده‌نامۀ حریری»، «مظاهر شرّ تازی در فرهنگ ایرانی» از جمله مقالاتی است که در خلال سالهای بعد از ایشان انتشار یافت.
تصحیح دیوان همام تبریزی نخستین اثر پژوهشی وی بود که در سال ۱۳۵۱ انتشارات مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران چاپ کرد.
دکتر عیوضی در دی‌ماه ۱۳۵۵ بنا به تأیید و تصویب استاد حسن قاضی، استاد احمد ترجانی‌زاده، استاد منوچهر مرتضوی و استاد ابوالفضل مصفّا به درجۀ استادی زبان و ادبیات فارسی ارتقا یافت.
تصحیح انتقادی و انتشار دیوان حافظ (براساس سه نسخۀ کهن) نخستین اثر تحقیقی او دربارۀ حافظ بود که در سال ۱۳۵۶ با همکاری دکتر اکبر بهروز منتشر شد.
دکتر عیوضی اگرچه در آبان ماه ۱۳۶۱ به طور رسمی از دانشگاه تبریز بازنشسته شد، بعد از آن، تا سال ۱۳۹۲ با گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم (شهید مدنی) آذربایجان همکاری می‌کرد. نسلهای متعددی از دانشجویان در این دو دانشگاه از دروس حافظ و سعدی و دستور زبان وی استفاده کردند که بیشترشان اکنون جزو استادان برجستۀ کشورند.
دیوان حافظ (تصحیح دکتر عیوضی و دکتر بهروز) را در سال ۱۳۶۳ انتشارات امیرکبیر تجدید چاپ کرد. همچنین نشر صدوق در سال ۱۳۷۰ دیوان همام تبریزی را تجدید چاپ کرد.
تصحیح و انتشار دیوان حافظ (بر اساس هشت نسخۀ کهن)، در دو جلد، کوشش تازۀ وی در حوزۀ حافظ‌شناسی بود که انتشارات صدوق آن را در ۱۳۷۶ به چاپ رساند. این کتاب در سال ۱۳۷۷ جایزۀ اول بنیاد فارس‌شناسی و لوح سپاس را در شیراز دریافت کرد. تصحیح دیوان حافظ همچنین جایزۀ شانزدهمین دورۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۳۰/۱۱/۱۳۷۷) را در زمینۀ تحقیقات ادبی احراز کرد.
انتشار مقالۀ «پیر گلرنگ» (دفتر دوم مجموعۀ حافظ‌پژوهی) در ۱۳۷۸، انتشار دیوان حافظ (با تجدید نظر و ذکر نسخه‌بدلها برای استفادۀ عموم ـ تک‌جلدی؛ انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۹)، انتشار کتاب حافظ برتر کدام است؟ (امیرکبیر، ۱۳۸۴)، دریافت قلم زرّین و لوح سپاس و جایزۀ اوّل چهارمین جشنوارۀ قلم زرّین (برای کتاب حافظ برتر…) و انتشار دیوان حافظ (بر اساس نه نسخۀ کامل کهن؛ امیرکبیر،۱۳۸۵)، و انتشار دیوان تک‌جلدی حافظ (مورَّخ ۸۱۳ تا ۸۲۷ قمری انتشارات امیرکبیر در ۱۳۸۶) از جملۀ آخرین فعالیتها و موفقیت‌های علمی وی بود.
شادروان دکتر رشید عیوضی در نخستین ساعات روز جمعه هفتم آذرماه ۱۳۹۳ در بیمارستان امام رضا(ع) تبریز درگذشت و در مورخ نهم آذرماه در قطعۀ هنرمندان وادی رحمت تبریز شد.
بابک عیوضی
