پروین اعتصامی از همان دوران کودکی استعدادهای خود را نمایان کرد و سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش «یوسف اعتصامی» آموخت. متولد شدن در چنین خانواده هنرمندی در تبدیل‌شدن پروین به بزرگ‌ترین بانوی شاعر ایران بی‌تأثیر نبود. او از همان روزهای کودکی تحت نظر اساتیدی هم چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرای بهار تعلیم دید.
پروین اعتصامی در ۲۸ سالگی ازدواج کرد ولی به دلیل اختلاف فکری باهمسرش یکسال بعد از ازدواج از او جدا شد.
همسر پروین پسر عموی او، «فصل الله اعتصامی» که یک نظامی خشک و افسر شهربانی بود به دلیل جدایی او از همسرش هم همین روحیه خشک او و عدم تفاهم با شاعری با چنین روح ظریفی بود، پروین اعتصامی با مناظره‌های بی‌بدیلش مشهورشد و بسیاری از افراد پروین اعتصامی را با مناظره‌هایش می‌شناسند. پروین اعتصامی، این بانوی بزرگ شعر فارسی، در روز سوم فروردین ماه سال 1320 خورشیدی در بستر بیماری افتاد و پانزدهم همان ماه در سن 35سالگی به دلیل بیماری حصبه از دنیا رفت و در شهر قم صحن مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) در آرامگاه خانوادگی‌اش به خاک سپرده شد. زادروز این هنرمند برجسته، ۲۵ اسفندماه روز بزرگداشت پروین اعتصامی نام‌گرفته است.
پروین با وجود عمر کوتاهش، دیوان اشعاری بالغ بر 2500 بیت دارد. اشعار این شاعر بزرگ اغلب شامل مضامین اخلاقی و عرفانی است که موضوعات حکمتی و اخلاقی را با زبانی ساده و شیوا بیان کرده. ویژگی‌هایی که اشعار او را ماندگار و ممتاز و نامش را متمایز کرده است.با گذشت بیش از 78 سال از درگذشت این شاعر گرانقدر، هنوز اشعار حکیمانه و سرشار از مفاهیم اخلاقی و پندآموز وی تحسین شده و از پروین اعتصامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران زن معاصر یاد می‌شود. درون‌مایه اشعار وی بیشتر غنیمت داشتن وقت و فرصت‌ها، نصیحت‌های اخلاقی، انتقاد از ظلم و ستم به مظلومان، ضعیفان و ناپایداری دنیاست. در شعر پروین استفاده‌هایی از سبک شعرای بزرگ پیشین نیز شده است.
زمانی که پروین در قید حیات بود تنها یک دیوان از او منتشر شد و دومین نوبت چاپ دیوان او با مرگ نا به هنگامش مصادف شد. دیوان اشعار پروین دارای ۶۰۶ شعر شامل اشعاری در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده است.
