ندا فرشباف / هر باری که از مقابلش می گذشتم می توانست حتی برای لحظاتی هم که شده مرا مجذوب خود کند ، حتی بعضی وقت ها چندین دقیقه می ایستادم و تماشایش می کردم.
آپارتمان بود ، شش طبقه در کنار همان آپارتمان های معمول که هر روز قد علم می‌کنند و قسمتی از شهر را اشغال می کنند.
هر چند ظاهرش آپارتمانی بود ولی رنگ و بویی از سنت داشت , به خصوص که ساختمان کنارش نیز نمایی 100 درصد کامپوزیت داشت آجرهای قرمز و سنتی این ساختمان بیشتر به چشم می‌خورد و زیباتر جلوه می نمود.
طبقه ی آخر کمی کوچکتر از طبقه های پایین بود ، در عوض به قسمت جلویی ساختمان همچون حیاطی به طبقه ی آخر زینت بخشده بود . نمای آجری ، طاق های نیم دایره و تابی فلزی که نمایی زیبا می بخشید و می توانستی ضلع غربی ائل گلی تبریز را به تماشا بنشینی.
این ساختمان که در محله فردوس تبریز قرار دارد و تقریبا در این منطقه همه ی ساختمان ها نوساز و مدرن هستند برای من که معماری سنتی بخش بزرگی از دغدغه ها و علاقه مندی هایم را شامل می شود ، غنیمتی بود.
برای اینکه بیشتر بتوانم در مورد ساختمان اطلاعات داشته باشم با مالک خانه گفت و گویی انجام دادم. مهندس رضوی بر خلاف تصورم استقبال خوبی از من داشت قضیه را با او در میان گذاشتم و قرار مصاحبه ای گذاشتم.
روز بعد راهی خانه شدیم ، آخرین طبقه ی این ساختمان شش طبقه که ساخته ی خود مهندس رضوی است خانه ی خودشان بود.
از در که وارد شدیم ، سالن پذیرایی نه چندان بزرگی به ما سلام می داد در گوشه ای از خانه یک رادیو قدیمی وجود داشت که نشانی از اصالت خانه های ایرانی است.
همانطور که حدس می زدم قسمت داخلی خانه نیز دارای تزئینات سنتی بود آجر های سه سانتی که در نمای بیرونی ساختمان وجود داشت نیز در خانه دیده می شد.
مهندس رضوی مردی حدودا 60 ساله و مهندس راه و ساختمان است و جزو اولین فارغ التحصیلان این رشته در دانشگاه تبریز.
دوپسر دارد که هر دو مهندس عمران هستند و یک دختر که معماری تمام کرده است و مهندس معمار است . خب در چنین خانواده ای انتظار می رود که به محل زندگی شان خیلی اهمیت دهند.
این خانه حاصل طراحی این پدر و دختر است که همگی در کنار هم و در این ساختمان زندگی می کنند.
در نشیمن طبقه ی ششم که آقای رضوی و همسرش زندگی می‌کنند یک تخت سنتی جلب توجه می‌کند که با گلیم و پشتی خاص منطقه آذربایجان تزئین شده و به حالت راحتی در آمده است . روی این تخت که می‌نشینی ایوان از پشت یک پنجره که یکپارچه شیشه است به چشم می‌خورد.
گلدان های بزرگ و كوچك و درختان همیشه جوان به این ایوان زیبایی بیشتری داده است . یك حوض كوچك با فواره كه فضا را مطبوع تر می كند همراه با یك سماور ذغالی می تواند عصر های تابستان را دلنشین كند.
آقای رضوی می گوید كه هنوز ساخت وساز خانه به صورت كامل به پایان نرسیده است و قرار است كه تنوری نیز در ایوان بسازند و نانی سنتی نیز بپزند و حاصل دسترنج خود را بخورند.
در این خانه كه بودم و محو زیبایی هایش سوالی برایم پیش آمد كه آیا استفاده از سازه های سنتی می تواند سلامت جان ساكنان خانه را تامین كند؟
بسیاری از مهندسان عمران بر این باورند كه سازه های سنتی سنگین هستند و بنا برای اینكه بتواند جان ساكانان را تامین كند باید دارای سازه های سبك باشد تا در هنگام حوادث طبیعی مانند زلزله از خطر ریزش در امان باشد.
این سوال را از آقای رضوی و دخترش پرسیدم ، الناز دخترش جوابم را داد : «این كاملا درست است كه برای در امان ماندن از ضربه های بنا باید از سازه ی سبك استفاده شود اما در حال حاضر سازه های سنتی را سبك كار كرده اند و تنها برای تزئین از آن ها استفاده می شود كسانی كه به زیبایی بنای خود اهیمت می دهند می توانند از این سازه های سبك كه به صورت تزئینی ساخته می شوند استفاده كنند.»
خانم رضوی ادامه می دهد: «در كشورهای اروپایی مانند ایتالیا كارخانه هایی وجود دارد كه با دستگاه های بسیار پیشرفته سازه هایی مانند گرانیت را تراش داده و بسیار سبك می كنند این كار فعلا در كشور ما امكان پذیر نیست و باید از محصولات وارداتی استفاده کنیم.»
او ادامه می‌دهد:«متاسفانه مردم هنوز شناختی كافی از مصالح معماری ندارند و چون این سازه ها سبك و نازك است مردم فكر می كنند دوام كمتری دارد و از آن ها استقبال نمی كنند.»
آقای رضوی در ادامه گفت كه معماری سنتی به او آرامش می دهد و مصالح طبیعی می تواند بر روح و روان انسان تاثیر بسیار مثبتی داشته باشد.
او اینگونه ادامه داد كه : «در كشورهای اروپایی بافت های سنتی شهرها حفظ شده است و مردم به هیچ وجه اجازه ندارند در بافت های سنتی بلند مرتبه سازی كنند یا بنایی نا همگون با بافت بزنند.»
آقای رضوی با ذكر خاطره ای از سفرهایش ادامه می دهد: «در یكی از هتل های كشور چین دیدم كه از سنگ اسپراخون آذری برای تزئین هتل استفاده شده بود در حالی كه ما فكر می كنیم معماری غربی زیباتر است و در اكثر بنا هایمان از سازه های غربی استفاده می كنیم.»
او در جواب این سوال که آیا استفاده از سازه های سنتی به نسبت سازه های نوین برای سازنده ی خانه گران تر تمام می شود ؟ می گوید: « ما در ساخت این خانه سعی کردیم که از سازه های سنتی استفاده کنیم و بر اساس بر آوردهای انجام شده استفاده از آجر قرمز تزئینی با کامپوزیت برابری می کند و از گرانیت نیز ارزان تر است.»
اگر شما هم به معماری سنتی علاقه دارید می توانید حداقل از نمای بیرونی این ساختمان را به تماشا بنشینید ، به میدان فردوس که رسیدید باید پارکینگ عمومی پارک ائل گلی را رد کنید و دبستان ابتدایی 13 آبان را پشت سر بگذارید .کمی بالاتر از این مدرسه و در روبه روی آن کوچه ای وجود دارد که این خانه تقریبا در نبش آن کوچه قرار دارد و می توان گفت نمونه ی زیبایی است برای کسانی که دوست دارند محل زندگی زندگی شان المان های از سنت داشته باشد.
گزارش: ندا فرشباف
عکس: آزیتا اسمعیل زاده
