نکاتی جالب درباره رضا ناجی که حضور درخشانی در فیلم «آپاراتچی» دارد

حضور «رضا ناجی» در آپارتچی یکی از نقاطِ قوتِ فیلم علی طاهرفر است. او به خوبی توانسته از عهده‌ی نقشِ پدرِ ساده‌لوحی برآید که تمام تلاش‌اش را می‌کند تا پسرش آلوده‌ی سینما نباشد و به سرنوشتِ پسرِ جوانی که سینما زندگی‌اش را تباه کرد، دچار نشود. او اما قرابتِ بسیاری با نویسنده‌ی کتاب؛ روح‌الله رشیدی که فیلم از روی آن ساخته شده دارد. این دو دهه‌هاست که با هم رفاقت دارند و هر دو از همان نوجوانی عاشقِ هنر بودند. ناجی تعریف می‌کند آن زمان که رشیدی کارِ سینما می‌کرد، نگاتیو هم وجود نداشت و با سوپرِ هشت میلی‌‌متری کار می‌کردند.

حضور در آپاراتچی | رضا ناجی در «آپاراتچی» نقشِ پدر «جلیل طایفی» را بازی می‌کند. طایفی مردی هم‌سن و سالِ‌ خود ناجی است و سال‌ها عاشق هنر بوده، او نقاشی می‌کرده، عکاسی و فیلم‌برداری و هر چه درمی‌آورده، خرجِ ساخت فیلم‌هایش می‌کرده است. بی‌سوادی و ترک زبان بودنِ فیلم‌هایش اما سبب شده تا چندان شناخته‌شده نباشد. ناجی هم قبل از آن‌که به عنوان بازیگر در سینمای ایران کار کند، در چهار فیلمِ او بازی کرده است. ناجی در «آپاراتچی» نقش پدر ایوب را بازی می‌کند. مردی که با سینما مخالف است و آن را مساوی با فحشا می‌داند. درواقع یکی از چالش‌های اصلی شخصیت اصلی فیلم از ابتدا تا انتها جلبِ رضایت اوست. پدر جلیل فرزندش را دوست دارد، او پدری مهربان است که تمام زندگی‌اش را برای فرزندش گذاشته است، حالا اما نگرانِ‌ سرنوشتِ فرزند خودش است و حاضر است هر کاری انجام دهد تا او در سینما موفق نشود.  هر چند که در نهایت از موضعِ خود کوتاه می‌آید.

از هنروری تا کار با مجیدی | ناجی حالا هشتمین دهه‌ی زندگی‌اش را از سر می‌گذراند و در این سال‌ها همه کار کرده است. به استخدام ارتش درآمده، مکانیکی کرده؛ گواهینامه‌ی پایه یک رانندگی دارد و مدتی با مهارت‌های فنی‌اش زندگی گذرانده و البته حالا سال‌هاست که بازیگر است. او بازیگری را در همان ارتش آغاز کرد؛ در واقع ارتشبد جعفر شفقت به او کمک کرد تا نمایش «علوم یحیی» را که برگرفته از شخصیتی به همین نام بود، روی صحنه ببرد. ناجی به تهران که آمد، به عنوان سیاهی لشگر در چند فیلم ظاهر شد،‌ اما دید که این کار را دوست ندارد و به همین خاطر پیشِ عباس جوانمرد رفت و دوره‌ی بازیگری دید. پس از این دوران بود که به عنوان مسئول تئاتر به استخدام نیروی هوایی درآمد. او حالا قریبِ سه دهه است که به بازیگری شناخته‌شده در عرصه‌ی سینما و تلویزیون بدل شده و بازی‌های ماندگاری چون آواز گنجشک ها، بچه‌های آسمان، باران، باد در علفزار می پیچید و … را در کارنامه‌ی خود دارد.

کشفِ بزرگِ مجید | اولین حضورِ او جلوی دوربین «فرار از جهنم» در سالِ 74 بود؛ اما این «بچه‌های آسمان» به کارگردانی مجید مجیدی بود که جای پای این بازیگرِ آذربایجانی را در سینمای ایران محکم کرد. او در این فیلم چنان بازی درخشانی از خود نشان داد که بسیاری گمان کردند مجیدی از یک نابازیگر استفاده کرده است، در حالی که او قبل از بازی در این فیلم سابقه‌ی چهل سال بازیگری در تلویزیون تبریز را داشت. کارگردان برجسته که دنبالِ یک بازیگر ترک زبان بود، خیلی‌ها را برای این نقش کاندید کرد و در نهایت ده نفر انتخاب شدند و ناجی از میانِ آنان نقش را گرفت. این سرآغازِ اتفاقاتِ‌ خوشِ سینمایی برای بازیگری شد. نقطه‌ی اوج بازیگری او نیز در فیلم دیگری با مجیدی رقم خورد. شاید به همین خاطر می‌گوید: «مجیدی کارگردانی بود که من را کشف کرد و به من میدان داد؛ اما اگر هنرمند نبودم، هیچ زمانی مجیدی مرا انتخاب نمی کرد. ایشان در کتاب «بچه های آسمان» درباره نقش پدر قصه نوشته بود که ناجی را نابغه دیدم و انتخاب کردم.»

«آواز گنشجک‌ها» چهارمین همکاری میانِ این بازیگر و کارگردان بود و ناجی در آن چنان خوش درخشید که به عنوان اولین بازیگر ایرانی، جایزه‌ی خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین را از آن خود کرد و جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم دمشق و جایزه‌ی بهترین بازیگر مرداسکرین آسیا پاسیفیک را نیز برای او به ارمغان آورد.  ناجی زمان بازی در «آواز گنجشگ‌‌ها» مدت‌ها قبل از فیلم‌برداری به مزرعه‌ی شترمرغ‌‌ها می‌رفت. به آنها غذا می‌داد، جای‌شان را تمیز می‌کرد و آنها را از لانه‌های‌شان بیرون می‌بُرد تا بعد از فیلم‌برداری بتواند از عهده‌ی کار برآید.

افتخاراتِ مردِ آذربایجانی | رضا ناجی را می‌توان یکی از پرافتخارترین بازیگران ایران دانست که از سالی که وارد سینما شد تا کنون در آثار متعددی ایفای نقش کرده که هر کدام متفاوت از دیگری بوده است. شاید به همین خاطر است که اعتماد به نفسِ بالایی در انتخابِ نقش‌های متفاوت دارد و در پرونده‌‌اش هم ملودرام است و هم کمدی. خودش می‌گوید: «هیچ کاری برای من سختی ندارد.» او یکی از مهمترین جوایز بازیگری را در عرصه سینما به دست آورده و توانسته برنده خرس نقره‌ای جشنواره برلین شود. ناجی این جایزه بزرگ را به خاطر بازی در فیلم «آواز گنجشک‌ها» از آن خود کرد.

منبع: فیلم نیوز