معرفی تنها نسخه خطاطی ناخنی موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران به مناسبت شب‌های قدر و ایام سوگواری حضرت علی (ع)
کاتب و تاریخ کتابت: علویه خاتون؛ سده سیزدهم هجری‌قمری
نوع خط: نستعلیق
سبک خط: شیوه شرقی به صورت ناخنی
شیوه نگارشی: دفتری
درجه خط: ممتاز
قطع و ابعاد اثر: قطع نیم ورقی؛ ۲۱.۵*۳۵ سانتی‌متر
تعداد صفحات کتاب: ۵۴ ورق
جلد اثر: چرمی ضربدری
صفحات آغازین این اثر، با شمایل حضرت علی (ع) شروع شده و با درج نام «الله محمد علی» در قسمت بالای شمایل به صورت ناخنی به نگارش درآمده و شروع مناجات نیز، با «بسم الله‌الرحمن‌الرحیم، هذا مناجات علی‌ابن‌ابی‌طالب» آغاز گردیده‌‌است. کل فضا، در صفحات آغازین به دو فضای درون متن و حواشی تقسیم شده‌است.
نوع، شرح و مکتب تزئینات بالای متن صفحات افتتاح کتاب: در فضای بالای متن، مستطیل کشیده‌ای در قالب دو ترنج مشترک و لچکی‌های مشترک، به صورت تذهیب‌نشان آرایش گردیده، سرترنج‌ها و لچکی‌ها به صورت حل‌کاری آرایش یافته‌اند که در قالب مکتب اخیر برگرفته از مکتب قاجار تزئین شده‌است.
خاتمه اثر نیز مزین به شمایل حضرت مولی‌الموحدین بوده و با عبارت: «انا مدینه العلم و علی بابها» به اتمام رسیده‌است.
این اثر فاقد سرفصل‌نویسی و فهرست مطالب و همچنین فاقد کتیبه و مصورسازی است.
خط ناخنی:
خط ناخنی یکی از شاخه‌های هنر خوشنویسی است که حروف به‌وسیله برجسته کردن یک کاغذ توسط ناخن شکل می‌گیرند. در این خط، کاغذ مابین دو ناخن انگشت شست و انگشت ماقبل انگشت کوچک که به بِنصِر معروف است، قرار می‌گیرد و با حرکت کاغذ از میان ناخن‌ها، حروف یا اشکال شکل می‌گیرند. گاهی ناخن انگشت شست که روی کاغذ قرار دارد در داخل ناخن انگشت بنصر قرار می‌گیرد و خط یا گل‌و‌مرغ یا هر شکل دیگری را بر صفحه کاغذ طراحی می‌کنند. کل اشکال را از قدیم خط ناخنی می‌نامیدند.
خطاطان معتقدند کاغذ خط ناخنی نباید ضخیم و پهن باشد، زیرا کاغذهای خیلی ضخیم، هم به ناخن آسیب می‌رسانند و هم امکان مانور و کارایی را از هنرمند می‌گیرند.
آرشیو موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران / ندا شانقی
