فعالیت های هنری پدر گرافیک ایران

با اینکه استاد مرتضی ممیز از مخالفان حکومت پهلوی بود، مهم ترین فعالیت‌های وی در دوران قبل از انقلاب انجام شد و عملا پس از انقلاب مخالفت‌های گوناگون مانع انجام فعالیت‌های دیگر او شدند.

ممیز در روز چهارم از شهریور ماهِ سال ۱۳۱۵ شمسی در تهران و در خانواده ای هنر دوست متولد شد. از همان ابتدا علاقه خود را به طراحی و نقاشی نشان داد و حتی در دوران متوسطه، در مغازه‌های تابلو نویسی فعالیت می‌کرد. در سال‌های بعد از آن و در دوران دبیرستان، مرتضی ممیز از طریق کتابخانه فرهنگی سفارت لهستان با گرافیک آشنا شد. این آشنایی از طریق مجله ای با همین نام انجام گرفت.

مرتضی ممیز در دانشگاه به سمت رشته نقاشی رفت و در آنجا زیر نظر استاد بزرگ، علی محمد حیدریان آموزش دید. این استاد از شاگردان کمال الملک بود. آشنایی ممیز با سهراب سپهری، پرویز کلانتری و چند مجسمه ساز و نقاش بزرگ کشور در دانشگاه شکل گرفت. وی پس از فارغ التحصیلی در سال ۱۳۴۴، به فرانسه رفت و درآنجا به ادامه تحصیل مشغول شد.

گواهی طراحی غرفه مرتضی ممیز از دانشگاه هنر‌های تزئینی این کشور صادر شده است. وی در فرانسه با هنرمند معروف، فیروزه صابری آشنا شده و چند سال بعد با او ازدواج کرد. متأسفانه این زندگی دو نفره در سال ۷۵ و به دلیل مرگ خانم صابری بر اثر سرطان، پایان یافت.

اولین فعالیت حرفه ای مرتضی ممیز، کار در آتلیه محمد بهرامی (از بنیان گذاران گرافیک نوین) بود. فعالیت او در این آتلیه از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۱ ادامه داشت و در آنجا علاوه بر همکاری با دیگر بزرگان هنر، اولین فعالیت‌های حرفه ایِ کاری خود از جمله طراحی پاکت سیگار، جلد کتاب، طراحی لوگو و… را به انجام رساند.

فعالیت بعدی وی در کانون آگهی زیبا، در بخش تبلیغات بود. در این مکان با احمد شاملو آشنا شده و پیشنهاد همکاری با وی در انتشار هفته نامه “کتاب هفته” را با سِمت تصویرگر و گرافیست پذیرفت. این فعالیت‌ها تماما قبل از سفر به فرانسه و در زمان دانشگاه او بود. ممیز پس از بازگشت از کشور فرانسه، اقدام به راه اندازی یک آتلیه با نام آتلیه ۴۲ کرد.

 او در دهه ۵۰ سندیکا گرافیست‌های ایران را تأسیس کرد. البته تأسیس این سندیکا به کمک دوستان نزدیک او انجام شد. در سال ۵۷ نیز پوسترهایی را برای انقلاب ایران طراحی کرد.

پس از انقلاب، ممیز فعالیت‌هایی برای تأسیس انجمن گرافیست‌ها انجام داد اما متأسفانه موفق به انجام این عمل نشد. در ادامه او فعالیت‌های گردهمایی را در کافه‌ها و آتلیه‌ها برگذار می‌کرد و در نهایت توانست تعرفه قیمت خدمات برای گرافیست‌ها را تعیین کند. 

پس از آن هم با کمک علی اصغر محتاج، اولین دوسالانه طراحان گرافیک را راه اندازی کرد. مدیریت گروه ارتباط تصویری عکاسی دانشگاه تهران از دیگر سمت‌های مرتضی ممیز بود. در این زمان ممیز به گرافیست‌های جوان اهمیت بسیار زیادی داد و باعث پرورش استعداد‌های خلاقی در این زمینه شد. از دیگر سِمت‌های او در آخرین سال های زندگی، می‌توان به ریاست شورای سردبیری مجله “نشان” اشاره کرد.

در نهایت مرتضی ممیز که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد، در سال ۱۳۸۴ و روز پنجم آذر ماه، دار فانی را وداع گفت و جامعه هنر و علی الخصوص هنرمندان عرصه گرافیک ایران را داغدار کرد.

از دیگر سِمت‌های وی در دوران زندگی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

ریاست AGI (کمیته ایرانی انجمن بین‌ المللی طراحان گرافیک )

مشاور هنری کتابخانه دانشگاه تهران

ریاست دوسالانه‌های گرافیک در ۳ دوره ششم تا هشتم

مدیریت و طراحی هنری جشنواره بین‌المللی فیلم تهران از سال ۵۲ تا ۵۶

و…

استاد مرتضی ممیز، پدر گرافیک ایران، در طول زندگی خود بیش از ۱۰ نمایشگاه اختصاصی در ایران و دو نمایشگاه اختصاصی در کشور آلمان برگذار کرد. علاوه بر این وی در کشور‌های فرانسه، آمریکا، بلژیک، ایران و… بیشتر از ۷۰ نمایشگاه گروهی برپا کرد. در کارنامه هنری وی بیشتر از ۱۰ جایزه ملی و بین المللی هنری ثبت شده است.

معروفترین آثار مرتضی ممیز

کارنامه استاد ممیز صرفا به فعالیت‌های فرهنگی و برگذاری نمایشگاه ختم نمی‌شود. بسیاری از آثار وی جزو برترین اثرهای گرافیستی شناخته میشوند. در ادامه معروفترین نمونه کار‌های پدر گرافیک ایران را مشاهده می‌کنید.

بازنشر از سایت آرت مگ