یک تیم بین‌المللی متشکل از باستان‌شناسان چینی، اسپانیایی و بریتانیایی جمجمه‌ای را در منطقه «هولانگ‌دونگ» در شرق چین به همراه ۱۵ نمونه فسیل دیگر کشف کرده‌اند که می‌گویند پیش از این مشابهش دیده نشده بود.
تصور می‌شود تمامی این فسیل‌های یافت‌شده به دوره زمین‌شناسی اواخر پلیستوسن میانی تعلق داشته باشند.
دانشمندان بر این باورند که اواخر پلیستوسن میانی، دوره‌ای زمانی که حدود ۳۰۰ هزار سال پیش آغاز شد، یک مقطع محوری برای تکامل خانواده «انسانیان» یا «هومینین‌ها» بوده است. گونه انسان خردمند (هوموساپینس) که زیرشاخه‌ای از انسانیان به شمار می‌رود ، در اواخر همین دوره زمین‌شناسی در شرق آفریقا تکامل یافت.
خانواده انسانیان شامل گونه‌هایی است که به عنوان انسان یا نزدیک به انسان در نظر گرفته می‌شوند و چهار سرده موجود شامپانزه‌ها، گوریل‌ها، انسان‌ها و اورانگوتان‌ها را در بر می‌گیرد.
تیم مطالعاتی در پژوهش خود دریافته است که استخوان‌بندی فک پایین در فسیل یافت‌شده «غیرمنتظره» بوده و در هیچ گروهی از طبقه‌بندی موجود قرار نمی‌گیرد.
دانشمندان می‌گویند طبقه‌بندی بسیاری از فسیل‌های کشف‌شده از خانواده انسانیان در چین، که متعلق به دوره زمانی پلیستوسن هستند، پیش از این نیز دشوار بوده و به عنوان ناهنجاری در نظر گرفته می‌شده است. با این حال یافته‌های جدید قابلیت آن را دارد که الگوی تکاملی در اواخر پلیستوسن میانی را تغییر دهد.
به گفته پژوهشگران، فک پایین فسیل جدید شکلی مشابه فک پایین انسان مدرن دارد. اما در عین حال دارای یک ویژگی مربوط به شاخه تکامل‌یافته از گونه هوموارکتوس‌ها، به نام انسان‌تباران دنیسووا است که چانه نداشتند.
این کشف به این معنی است که بعضی ویژگی‌های انسان مدرن می‌توانسته از ۳۰۰ هزار سال پیش، یعنی قبل از ظهور انسان مدرن در شرق آسیا، وجود داشته باشد.
ماریا مارتینون تورس، مدیر مرکز تحقیقات ملی تکامل انسان در اسپانیا و از نویسندگان این مطالعه، در این باره گفت: «این فسیل فک چانه واقعی ندارد، اما دارای برخی ویژگی‌های ضعیف است که به نظر می‌رسد به ویژگی‌های معمول هوموساپین‌ها مرتبط باشد».
او اضافه کرد: «فسیل هوآلونگدونگ اولین جمعیت فسیلی شناخته شده در آسیا است که ویژگی‌های اولیه مشترکی را با انسان خردمند نشان می‌دهد.»
محققان این نظریه را مطرح کرده‌اند که این جمجمه باید به گروهی در شجره یا درخت انسانیان تعلق داشته باشد که هنوز نامگذاری و طبقه‌بندی نشده است. گمان می‌رود فسیل جمجمه یافت شده متعلق به یک نوجوان ۱۲ تا ۱۳ ساله باشد.
محققان می‌گویند برای درک موقعیت و جایگاه دقیق این گونه در شجره خانواده انسان هنوز مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Journal of Human Evolution» منتشر شده است.
