آقای محمدعلی جیرانی که زمستان 1400 هشتاد دو سالگی را در تهران تجربه میکند، خاطره ای دردناک از سوزناک ترین سرمای تبریز در زمستان 1342 دارد.
سال 42 در کارگاه فرش کار میکردم که برف سنگینی باریده بود چنان سرما بیداد میکرد که بخاریهای کارگاه نتوانست سرمای داخل کارگاه قالیبافی را بشکند و صاحب کار مجبور شد کار ار تعطیل کند و ما را به خانه بفرستد.
خود را در شال و کلاه پیچیدم و دستها را تا ته در جیب پالتوی پشمی کرده بودم و از لابلای برف سنگین و بوران به خانه رسیدم، حیم آمد دستها را که به زور گرم نگه داشته بودم از جیب پالتو بیرون آورم و سعی کردم با نوک زبانم کوبه در را بزنم که نوک زبانم به آهن یخ زده کوبه چسبید و هر چه تقلا کردم جدا نشد و با صدای من آبا در را ناگهان باز کرد و نوک زبانم کنده شد و خون همه جا را برداشت.
به سرعت مرا به دکتر محله بردند تا خونریزی را بند آورد. دکتر وسایلش را در پارچه پیچیره بود و بیرون پنجره در سرما گذاشته بود تا استریل بماند!
وقتی تب سنجش را از داخل پارچه بیرون کشید با تعجب گفت هوای بیرون سی درجه زیر صفر است.
تبریز در سالهای 1342 و 1350 برف سنگینی تجربه کرد و در هر دو این سالها مردم عزیزان زیادی را از دست دادند
گزارش روزنامه شهروند را از آن سالها بخوانید:
سرمای سیبری بر سر ایران (زمستان ١٣٤٢)
زمستان سال ٤١ را شاید بتوان با زمستان‌های خشک و گرم سالهای اخیر پایتخت مقایسه کرد؛ زمستانی که هیچ‌کس انتظارش را نداشت که سال بعدش سرمایی غافلگیر‌کننده به کشور برسد. انگار سایه‌ای از زمستان سرد سیبری بر سر ایران افتاد؛ قطعا زمستان سال ۱۳۴۲ را طبق آمار و داده‌های ثبت‌شده در ایستگاه‌های هواشناسی و خاطرات مستند قدیمی‌ترها باید یکی از سردترین زمستان‌ها در قرن اخیر هم در تهران و هم در کل کشور دانست. سال ١٣٤٢ میانگین حداقل دما منفی۱۰ و میانگین دمای خشک منفی ۴٫۷ در ماه ژانویه بود.
اما آمار دماهای منفی فقط به پایتخت خلاصه نمی‌شد و سرمای بی‌سابقه سال ١٣٤٢ به شهرستان‌ها هم رسیده بود. به طور مثال در این آمارها کمترین دما در شهر رشت منفی ١٩ ثبت شد، این در حالی بود که حداقل دمای ثبت‌شده برای شهر ارومیه منفی ۲۲، تبریز منفی ۲۵، اراک منفی ۲۶ و سنندج و شهرکرد دمای منفی ۲۸ را متحمل شدند و در همان روزها مردم زنجان حداقل در دمای منفی ۳۰درجه زندگی می‌کردند.
زمستان آن سال بر اثر بارش‌های سنگین برف در روستاهای غرب و شمال‌غرب ایران تلفات انسانی هم داشته است اما تا امروز آمار دقیق و مستندی در دسترس و معلوم نیست زمستان آن سال چه الگوهایی روی نقشه‌ها شکل گرفته و نفوذ هوای سرد تا کجا پیش رفته بود که حتی گرم‌ترین استان ایران روزهای یخبندانی داشت و شهری مثل اهواز که رکورد دمای ۵۴ درجه را در فصل تابستان دارد، برای چند شب دمای منفی ٧ درجه را تجربه کرد و بسیاری از شهرستان‌ها دچار یخبندان شدند.
دیو سفید مرگبار ( زمستان١٣٥٠)
«خدایا برف بس است!» این تیتر روزنامه اطلاعات در نخستین روزهای برفی سال ١٣٥٠ است. برفی که از شب دوم بهمن ١٣٥٠ شروع شد و تا از بین رفتن شرایط بحرانی و برگشتن شهرها به حالت عادی ٢١ روز زمان برد.
با توجه به بارش‌های چند سال قبل مردم انتظار نداشتند که در سراسر ایران شاهد چنین برفی باشند. آمار ارایه‌شده سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که در برخی از مناطق کشور برف به صورت مداوم و به مدت ٣٦ ساعت می‌بارید و ارتفاع برف در نقاط مختلف کشور به ٣ تا ٦ متر رسیده بوده است.
دمای برخی از شهرها بشدت افت کرد و دمای زنجان به ۲۴ درجه زیر صفر و دمای شهرکرد به ۲۷ درجه زیر صفر رسید. در مازندران ۲ نفر به علت سرمای شدید جان باختند. روز یکشنبه، ٣ بهمن ١٣٥٠ روزنامه کیهان نوشت: «صدها هزار دانش‌آموز در خانه ماندند.» چرا که به دستور آموزش‌و‌پرورش وقت ۳ روز مدارس تهران تعطیل شد.
