معماری خانه تاریخی علی مسیو معماری مرسوم خانه های قاجاری نبوده و اتاق های تو درتوی آن نشان از سری بودنش دارد.
این خانه که در کوچه «حاج رضا» در محله صدر در قلب تپنده تاریخی تبریز واقع شده است نماد مشروطه ایران است.
این خانه در سال ۸۵ توسط شهرداری تبریز و در زمان شهرداری “علیرضا نوین” خریداری می شود و به عنوان خانه موزه علی مسیو در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. در این خانه اشیا و مستندات مرتبط با مشروطه تبریز نگهداری می شود، اما اهمیت تاریخی و معنوی خود خانه علی مسیو به اشیا و آثار نگهداری شده در آن افضل است.
مدتی است که در میان مدیران شهرداری تبریز این زمزمه ها شنیده می شود که قرار است خانه کربلایی علی مسیو و محل برگزاری جلسات انجمن غیبی تبریز برای تبدیل به هتل به بخش خصوصی واگذار شود.
توسعه این موزه که در زمان مدیریت “علی مدبر” در شهرداری منطقه ۸ تبریز اتفاق افتاد، اتفاقی مبارک بود برای اینکه این خانه موزه بیشتر مورد توجه قرار گیرد و محلی باشد برای رفت و آمد مشروطه پژوهان و تاریخ دوستان و همچنین بخش های تحقیقاتی و پژوهشی که یکی از معیارهای سازمان ایکوم (کمیته ملی موزه ها) برای ثبت موزه هاست باشد، اما همان توسعه اکنون بلای جان این موزه شده برای اینکه به بخش خصوصی واگذار شود و کاربری هایی همچون هتل، رستوران و کافی شاپ برایش تعریف شود.
حال سوال اینجاست معیار واگذاری آثار ثبت ملی چیست؟ آیا رواست معدود یادگار انقلاب مشروطه در تبریز از مکانی عام المنفعه به محلی خصوصی تبدیل شود؟ و آیا اهالی کوچه حاج رضا که بافتی مسکونی دارد، از این تصمیم راضی هستند؟
شهردار منطقه تاریخی فرهنگی تبریز درباره واگذاری این خانه می‌گوید: خانه ای که در مجاورت خانه علی مسیو خریداری شده بود و متراژ آن ۳۸۰ متر مربع است، شهرداری تبریز قصد دارد در قالب مزایده به بخش خصوصی واگذار کند و به عنوان هتل بوتیک مورد بهره‌برداری قرار دهد.
حسین منیری‌فر در رابطه با نحوه واگذاری این خانه که در مجاورت خانه علی مسیو قراردارد یادآور شد: خانه موزه علی مسیو همچون سابق به عنوان خانه موزه مورد استفاده قرار خواهد گرفت، اما یکی از مسیرهای رفت و آمد این هتل از سمت موزه علی مسیو خواهد بود که برای مسافر و گردشگر جذابیت ویژه ای دارد.
وی ادامه داد: مالکیت هر دو مکان (خانه موزه علی مسیو و خانه مجاور) در اختیار شهرداری تبریز خواهد بود، اما مدیریت و نگهداری آن به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.
مدیرکل اسبق میراث فرهنگی آذربایجان شرقی هم در گفت و گو با خبرنگار نصر می‌گوید: بعضی عناصر به شهر هویت می‌بخشند و روح شهر به وجود آن عناصر بستگی دارد، خانه فردی شاخص در تاریخ ایران مانند «علی مسیو» که از مجاهدان روشنفکر مشروطه بود و می توان گفت شاید در تاریخ دیگر تکرار نشود، از همان عناصر هویت بخش است.
اکبر تقی‌زاده با اشاره به واگذاری خانه‌ای در مجاورت خانه علی مسیو به بخش خصوصی می‌گوید: شاید شهرداری تبریز نظرش بر این باشد که این خانه موزه علی مسیو کاربری سابقش حفظ می‌شود و خانه مجاور آن به بخش خصوصی واگذار می‌شود، اما اگر چنین نیتی هم پشت این قضیه باشد باید یک کاربری به غیر از هتل و رستوران برای آن تعریف شود، چرا که این خانه، خانه مغز متفکر مشروطه‌خواهان بوده و به نظر من تعریف چنین کاربری برای این خانه تاریخی دهن‌کجی به مقام والای انقلاب مشروطیت ایران است.
وی ادامه می‌دهد: اگر قصد داریم پای بخش خصوصی را به ماجرا باز کنیم تا شاهد رونق آن خانه باشیم، بیشتر باید کاربری فرهنگی و پژوهشی برای آن در نظر داشته باشیم و سعی کنیم این خانه به محل آمد و شد مشروطه پژوهان و نویسندگان تبدیل شود.
علیرضا جباریان فام، عضو هیئت امنای کوچه «حاج رضا» نیز در این باره می‌گوید: خانه موزه علی مسیو البته که برای اهالی کوچه حاج رضا بسیار ارزشمند است، اما در واگذاری آن باید به این نکته توجه داشت که این خانه در یک کوچه مسکونی قرار گرفته و رفت و آمد بیش از حد می‌تواند باعث آزار و اذیت اهالی شود.
وی همچنین خاطرنشان می‌کند: اهالی این کوچه خودشان با مشکل پارک خودرو مواجه هستند و در تغییر کاربری منزل کناری خانه علی مسیو باید به این نکته توجه داشت که محل پارک خودرو برای مراجعه کنندگان را چگونه می‌توان تامین کرد.
***
وقتی به تجربه واگذاری اماکن تاریخی به بخش خصوصی نگاهی می‌اندازیم متوجه این موضوع می‌شویم که هرجا پای بخش خصوصی در میان بوده و کاربری جدیدی برای فضای تاریخی تعریف شده، روح و انرژی تازه ای به آن مکان بخشیده شده است. از این چند نمونه موفق می‌توان به هتل کاروانسرای یام، خانه سرخه‌ای، رستوران و کافه‌های بازار تبریز اشاره کرد.
اما این موضوع را نباید فراموش‌کنیم که تاریخ ایران و آذربایجان از دوران مشروطه تنها دو اثر ملموس دارد که یکی خانه حاج مهدی کوزه‌کنانی موزه مشروطه فعلی و دیگری خانه‌موزخ علی مسیو با همان انجمن غیبی تبریز است. اینکه بخواهیم با هر استدلالی و با نظر شخصی با این میراث مشروطه برخورد کنیم، به نوعی به تاریخ و قهرمانان مشروطه دهن‌کجی کرده‌ایم.
قطعا که حضور بخش خصوصی در خانه‌موزه علی مسیو و خانه مجاور آن روح تازه‌ای به این مکان تاریخی خواهد بخشید اما باید در تعریف کاربری برای آن قدری باید با احتیاط و تامل بیشتر برخورد کرد.
منبع: نصرنیوز
