به گزارش صاحب دیوان، متن تلگرام تسلیت ستارخان به خانواده باسکرویل به مضمون زیر است:
«ایران در غم از دست رفتن پسر عزیزتان در راه آزادی سوگوار است و ما قسم میخوریم که ایران آینده همواره از او چون لافایت، در تاریخ به بزرگی یاد خواهد کرد و به مزار شریف او احترام خواهد گذاشت.»
COFT
CABLEGRAM FRCK PERSIAN AUTHORITIES TO FATHER OF CARD BASKERVILLE
Tourie, April 25, 1909
To Doctor Henry Baskerville
Spicer, innesota
Persia much regrets honorable loss of your dear son in case of liberty,
and we give our parole that future Persia will always revere his name in her history like Lafayette, and will respect his venerable tomb.
Jatar Kahn and
Jamani Agoleti
باسکرویل در دهم آوریل ۱۸۸۵ میلادی در یک خانواده کاملاً مذهبی که پدربزرگ، پدر و چهار برادرش کشیش بودند، متولد شد و پس از اتمام دوره کالج در سال ۱۹۰۳ وارد دانشگاه پرینستون شده و پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۹۰۷، وقتی تنها ۲۳ سال داشت، با سری پرشور از ذوق آشنایی با فرهنگ و زبانی تازه، برای تدریس درس تاریخ عمومی در مدرسه آمریکایی مموریال واقع در تبریز که توسط کشیش‌های پرسبیتری (یکی از شاخه‌های پروتستان) اداره می‌شد، قراردادی دوساله بست و به عنوان مُبلّغ به ایران اعزام شد.
در همین دوران با معلم ادبیات عرب مدرسه، سیدحسن شریف‌زاده طباطبائی تبریزی که از مشروطه‌خواهان بنام و عضو مرکز غیبی و انجمن عدالت‌طلبان تبریز بود، آشنا شد و به همراهی او و شاگردش صادق رضازاده شفق که به عنوان مترجم نیز او را همراهی می‌کرد، از اوضاع مبارزات آزادی‌خواهانه مردم و نهضت مشروطه آگاه شده و تحت تاثیر قرار گرفت.
بنا به روایت دکتر صادق رضازاده شفق؛ «در روز سیزده فروردین‌ماه ۱۲۸۸ خورشیدی یک بار نیز کنسول آمریکا در میدان مشق سربازخانه که اکنون محل دانشسرای تبریز است در حضور ستارخان و تعدادی از نمایندگان انجمن ایالتی که تمایلی نیز به شرکت دانش‌آموزان در جنگ‌ها را نداشتند با هوارد باسکرویل که با گروهش (فوج نجات) آنجا بود اتمام حجت کرده و بار دیگر با اشاره به تبعه آمریکایی بودنش و اینکه برای معلمی به ایران آمده است او را از مداخله در این نوع فعالیت‌ها برحذر داشته و گفته بود من وظیفه دارم شما را از عواقب خطرناک راهی که پیش گرفته‌اید آگاه کنم. این معرکه جنگ است و ممکن است کشته شوید. (فعالیت‌های او جان وی و اعضای هیات امریکایی را به خطر افکنده است)» ستارخان نیز ضمن قدردانی از باسکرویل او را به کناره‌گیری از نبرد تشویق می‌کند. اما جوان آمریکایی پاسخ عجیبی می‌دهد؛ هوارد باسکرویل خطاب به کنسول آمریکا مبارزه در کنار مشروطه‌خواهان را دفاع از جان و مال آمریکایی‌ها و مردم تبریز می‌داند و می‌گوید: «جناب کنسول! اگر من تبعه آمریکا هستم و بدان افتخار دارم، یک فرد انسان نیز هستم. اوضاع این ملت، آرامش را از من ربوده است. نمی‌توانم به آسودگی فجایعی را که به مردم این شهر می‌گذرد تماشاگر باشم و هیچ اقدامی نکنم؛ از مرگ نیز نمی‌ترسم.»
کمیسیون جنگ، جبهه شام غازان در محله قره‌آغاچ را جهت شکست حلقه محاصره و نفوذ به خارج شهر برای حمل آذوقه به داخل حصار مناسب دید. لحظه موعود فرا رسید و یکشنبه شب ۲۹ فروردین‌ماه ۱۲۸۸ طبق قرار به گروه‌های رزمنده اطلاع داده شد که قبل از نیمه‌شب در محل هایی که قبلاً تعیین شده حضور به هم رسانند تا با شبیخون عملیات جنگی آغاز شود. از ۳۰۰ تن اعضای فوج تنها ۴۰ تن، به رغم مخالفت خانواده خود، موفق به پیوستن به آموزگار خود شدند و در نخستین حمله از این عده تنها ۲۰ تن و به قولی ۱۱ تن باسکرویل را همراهی کردند. سرانجام در سحرگاه روز دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۲۸۸ مطابق با ۱۹ آوریل ۱۹۰۹ میلادی پس از نبردی شجاعانه او به عنوان یکی از نخستین افراد فوج نجات، در آستانه ۲۵ سالگی بر اثر تیری که بر قلبش اصابت کرده بود به شهادت رسید و خونش بر زمین کشتزارهای قراچه ملک جاری شد.
فردای آن روز، مراسم مذهبی همچنین وداع با هوارد باسکرویل در کلیسای آمریکایی (کلیسای انجیلی فعلی در خیابان والمان) با حضور شاگردان، اولیا، معلمان و مسئولان مدرسه مموریال و سایر آمریکاییان مقیم تبریز، مجاهدان، سرداران و اعضای انجمن ایالتی آذربایجان و هزاران نفر از مردم تبریز با شکوه و تجلیل فراوان برگزار شد که به علت کثرت شرکت‌کننده در مراسم محوطه بیرونی کلیسا و اطراف آن مملو از جمعیت بود، آنگاه جنازه او در میان ازدحام مردم با اندوه و تاسف فراوان در مسیر تقریباً طولانی کلیسا تا گورستان با تشییع بی‌نظیر که همواره تابوت از سوی دوستدارانش گلباران می‌شد به گورستان آمریکاییان (گورستان آشوریان فعلی واقع در انتهای خیابان شریعتی جنوبی، جنب شرکت گاز استان) رسیده و ضمن سخنرانی‌های کوتاه ولی مهیج، از او که به‌خاطر آزادی همنوعانش جان خود را فدا کرد قدردانی به عمل آمده و پس از سه ساعت، با احترام به خاک سپرده شد و بلافاصله انبوه دسته‌های گل روی قبر را پوشاند.
