چهارشنبه, 5 شهریور, 1404
کوچه‌های قدیمی تبریز، جایی که دیوارهای کاه‌گلی هنوز بوی تاریخ می‌دهد، هر سال در ایام محرم به صحنه‌ای از شور و شعور حسینی بدل می‌شود و مردمان با آیین‌هایی ریشه‌دار و سینه‌زنی‌های خاص، عزاداری را نه تنها به‌عنوان یک رسم، بلکه به‌مثابه یک هویت زنده و جاری برگزار می‌کنند.
اینجا بازار تبریز، بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان است که خشت به خشت آن با نام اباعبدالله الحسین (ع) روی هم گذاشته شده است و تا امروز طنین حسین حسین مردم تبریز در دالان‌ها و تیمچه‌های آن، گوش عاشقان به خاندان حضرت محمد (ص) می‌نوازد.
از هر راسته‌ای که وارد بازار می‌شوی، پرچم عزای سالار شهیدان بر سر درب ۵۵۰۰ حجره بازار تبریز نقش بسته است، از هر چند حجره یک حجره دار سفره نذری پهن شده و میزبان عزاداران حسینی است.
از دیرباز وجه تمایز این بازار با سایر بازارهای سنتی کشور، برگزاری مراسم مذهبی همچون عزاداری‌های ماه محرم در تیمچه مظفریه و سایر تیمچه‌ها است که از دوران صفویه تاکنون جلوه معنوی خاصی به این بازار می‌بخشد.
محلات قدیمی و اصیل تبریز همچون نوبر، خیابان، کوچه باغ، اهراب، ششگلان و بیش از ۲۰ محله دیگر با اینکه این روزها با اسامی دیگری از آن‌ها در تبریز یاد می‌شود، اما به رسم دیرین با نام قدیمی خود در بازار حضور پیدا می‌کنند و به سبک خود ندای لبیک یا حسین سر می‌دهند.
یکی از نکات جالب و قابل توجه عزاداری محلات در بازار، ترکیب منظم هیئت‌ها است، به‌نحوی که هر محله سه دسته عرب، عجم و زنجیززن دارد که با ورود محله به محل عزاداری در بازار در سرای صادقیه به ترتیب وارد بازارچه و تیمچه‌ها می‌شوند و عزاداری می‌کنند و بیشتر در تیمچه مظفریه (بازار فرش‌فروشان) به کار خود پایان می‌دهند.
نخست دسته عرب محله با لباس‌هایی سر تا پا مشکی به سبک اعراب وارد بازار می‌شوند و با نظم و سبک خاص دو دستان خود را بر سینه‌هایشان می‌کوبند، سپس دسته عجم که کت و شلوار بر تن دارند به صورت آرام و منظم با یک دست بر سینه می‌کوبند و در پایان زنجیرزنان بر کار محله در روز عزاداری خاتمه می‌دهند و هیئت‌ها به محله خود بازمی‌گردند تا در مساجد عزاداری کنند.
شبیه‌خوانی، شمع‌افروزی، تعزیه‌گردانی و چندین عزاداری دیگر نیز در بازار تبریز صورت می‌گیرد که می‌توان شبیه‌خوانی محله شتربان با پوست شیر جنگلی در عاشورای حسینی را از بارزترین شبیه‌خوانی‌ها در بازار نام برد.
