صاحب‌دیوان، پایـگاه خبــری و تحلیلی تاریخ و فـرهنگ ایران

پارس وی دی اس
شنبه, 1 اردیبهشت, 1403

آخرین مَرکبِ ناصرالدین شاه

«کالسکه ناصری»، که پس از گذشت سال‌ها در موزه خودروهای تاریخی رونمایی شده است، نخستین کالسکه سلطنتی در ایران است، که توسط یکی از معروف‌ترین کارخانه‌های کالسکه‌سازی اروپا، به نام کارخانه «واگن فابریک» در اتریش ساخته شد. ناصرالدین‌شاه ۶ سال بعد از به تخت نشستن، زمانی که ۲۳ سال سن داشت، حسین علی خان معیرالممالک […]

قیام تبریز و فیصله سلطنت محمدعلی‌ شاه

به گزارش صاحب دیوان، دوره استبداد صغیر محمدعلی شاه قاجار که از دوم تیر ۱۲۸۷ آغاز و تا ۲۵ تیر ۱۲۸۸ ادامه داشت، سبب وقوع جنگ‌ گسترده بین قشون این شاه علیه مشروطه‌خواهان در تبریز و سایر شهرهای ایران شد. این جنگ سبب محاصره 11 ماهه مجاهدان تبریزی شد. پایداری و رشادت جوانمردان تبریزی باعث دمیده […]

سوغات خاص منشی ناصرالدین‌شاه برای تهرانی‌ها

پیچ امین‌الدوله گیاهی بوته‌ای و بالا رونده است و روی دیوار، تنه درختان و چَپَرها رشد می‌کند و بالا می‌رود. به همین دلیل از این گیاه برای پوشش آلاچیق‌ها و نرده خانه‌های قدیمی استفاده می‌شد و رویش آن در تهران از دوره ناصرالدین‌شاه شروع شده است. نام‌گذاری این گیاه هم حکایت جالبی دارد. ماجرا از […]

عکس| اولین روزنامه کشور در دو برگ بزرگ و با چاپ سنگی

در روزنامه کاغذ اخبار، صفحه اول به اخبار کشورهای شرقی و صفحه دوم به اخبار ممالک غربی اختصاص داشت. اما اینکه چطور و توسط چه شخصی این تحول مهم در ایران و تهران رخ داد، روی دیگر موضوع است که مهرشاد کاظمی و محمد بیطرفان، تهران‌پژوه، در بیست و ششمین نشست مرکز تهران‌پژوهی همشهری با […]

9 اسفند پایان کار «احمدشاه» آخرین تاج‌دار قاجاری

به گزارش صاحب دیوان، احمدشاه قاجار نوه مظفرالدین‌شاه و هفتمین فرزند محمدعلی شاه و اولین فرزند او از ملکه جهان، دختر کامران میرزا نایب‌السلطنه فرزند ناصرالدین‌شاه بود که در ۱۲ بهمن ۱۲۷۵ هجری خورشیدی در تبریز چشم به جهان گشود. وی به عنوان آخرین بازمانده از دودمان قاجار در 25 تیر 1288 هجری خورشیدی در […]

تهران چگونه پایتخت شد؟

نخستین نقشه تهران مربوط به دوره صفویه است. نقشه‌ای که قریه‌ای کوچک با ۴ و نیم کیلومتر وسعت را نشان می‌دهد. روستایی با قنات‌های فراوان که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که داشت مورد توجه حاکمان و پادشاهان بود. تهران قریه عزیز و دردانه‌ای بود. با اینکه طبق روال تاریخ پایتخت‌ها معمولاً از میان شهرهای […]

کارنامه تحصیلی احمدشاه قاجار

کارنامه تحصیلی دوران کودکی احمد شاه قاجار به مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان اهدا شد. کمال الملک برای درس نقاشی به آخرین شاه قاجار ۵ داده است. کارنامه تحصیلی دوران کودکی احمد شاه، آخرین شاه قاجار همراه با تصاویر معلمان و همکلاسی‌هایش از طرف یک دوستدار میراث‌فرهنگی با همکاری مجموعه فرهنگی‌تاریخی سعدآباد به مجموعه میراث […]

سوگلی جنجالی ولیعهد ایران که تبریز را به آشوب کشید

محمدحسن میرزا قاجار (زادهٔ 1278 خورشیدی در تبریز – درگذشتهٔ 1321 خورشیدی در لندن) ملقب به حضرت اقدس، برادر و ولیعهد احمدشاه قاجار و آخرین ولیعهد سلسله قاجاریه بود. او در شهریور 1288 به مقام ولیعهدی رسید و تا خلع سلطنت احمدشاه، جمعاً به مدت شانزده سال ولیعهد ایران بود. احمدشاه پس از تاجگذاری، وی […]

مسجد شاه یا مادر شاه؟

در واقع علت ساخت این مسجد نذری بود که آسیه خانم، مادر فتحعلی شاه، برای به تاج و تخت نشستن پسرش کرده بود. به گفته «علیرضا زمانی» تهران‌پژوه، مسجد امام خمینی (ره) یکی از زیباترین مساجد چهار ایوانی و کامل‌ترین نوع مساجد ایرانی است که ۱۱ هزار متر مربع وسعت دارد. بنای این مسجد مربعی‌شکل یک چرخش نسبتا […]

قیمه ناری، غذای اصیل و قدیمی دوران قاجار

غذا‌های محلی درواقع به نوعی میراث فرهنگی مردمان هر کشوری محسوب می‌شود. برخی از این غذا‌ها با گذشت زمان و مدرن شدن زندگی و آشنایی با غذا‌های جدید، کم کم از یاد رفته‌اند و یا روش طبخ آن‌ها متفاوت شده است. شهر تهران نیز به اندازه بقیه شهر‌های ایران دارای غذا‌های اصیل و با قدمت […]