یادنامه خانم پوران فتحی اعلایی مدیر اسبق شیرخوارگاه جمعیت شیر و خورشید سرخ تبریز/کریم میمنت نژاد
گزارشی از اقدامات سرپرست شیرخوارگاه خیریه تبریز / دستي بر گهواره و دستي در دست خدا…
در طول دوره تحقیق درباره ی جمعیت های خیریه تبریز بارها وبارها نامش را از بزرگان تبریز شنیده بودم و همین شنیده هایم باعث شدکه یک بار به دیدنش بروم.
یک سال قبل از وفاتش بود که به دیدارش رفتم ، وقتی پذیرای من شد همه ی شنیده هایم اثبات شد و همه ی آن بزرگی در مقابل چشمانم ترسیم.
از آنچه که در عکس های قدیمی دیده بودم خیلی پیر تر شده بود اما همچنان مهربان و باصلابت بود.
خانم پوران فتحی اعلایی مدیر شیرخوارگاه جمعیت شیر و خورشید سرخ تبریز ( هلال احمر) زنی که نه تنها برای سه فرزند خود بلکه برای صدها کودک مادری کرده بود.
در زمانی که فعالیت زنان در بیرون از خانه آنچنان مرسوم نبود ولی او با هنرمندی تمام هم امورات خانه را ادراه می کرد و هم برای صدها کودک بی پناه مادر بود.
من سال ها بعد به دیدنش رفته بودم پیر شده و اندکی ناتوان بنا بر این شد که پس از انجام تحقیقات بیشتر و هنگام نگارش کتابم بار دیگر به سراغشان بروم تا او بگوید و من بنویسم اما نمی دانم من دیر کردم یا عجل زود آمد که بیش از این مهلت نداشت.
بار دومی که می‌خواستیم به همراه تعدادی دانشجوهای همکارم به دیدنشان برویم دیگر در قید حیات نبود با دخترش تماس گرفتم و قرار ملاقاتی گذاشتم تا از مادر بگوید.
چند ماهی بود که از میانشان رفته بود اما هنوز داغ مادر تازه بود و صحبت از خاطره های گذشته سخت بود و اشک در چشمانش حلقه می زد.
دختر خانم اعلایی درباره ی مادرش می گوید: در سال 1305 در یک خانواده ای که اصالت سرابی داشتند به دنیا آمد و یکسال پیش از میان ما به دیار باقی سفرکرد بانویی که یک عمر خدماتش در شیرخوارگاه تبریز ستودنی است.
رفعت دربانی درباره اینکه مادرش چگونه وارد شیرخوارگاه شده است می گوید: در سال 1347 همسر استاندار وقت مرحومه خانم سرلک جمعی از بانوان خیر و فعال در امور عام المنفعه را در قالب هیئتی متشکل نمود تا با اختیاراتی که بعنوان بازرس از طرف استانداری به آنها محول شده بود به صورت دوره ای از نهادهای مردمی و خیریه همچون شیروخورشیدسرخ، پرورشگاه و زندان نوجوانان و… بازدید نموده و کمی و کاستیهای آنها را به استاندارآقای تقی سرلک گزارش کنند همچنین مقرر بود با برنامه ریزی بعمل آمده در جهت رفع کاستی های این مراکز اقداماتی صورت پذیرد.در این هیئت بازرسی هریک از بانوان عضو، مسئول بخشی از اماکن و نهادهای فوق الاشاره شدند که مادرم با هماهنگی مدیرعامل وقت شیروخورشید سرخ تبریز مسئول پیگیری بررسی های انجام یافته و رفع اشکالات موجود در شیرخوارگاه تبریز شدند.
این موضوع و اراده و پیگیری های مجدانه مادرم و رفع مشکلات مجموعه شیرخوارگاه و ذهن برنامه ریز آنمرحومه در ارائه برنامه های اصلاحی، مدیرعامل وقت شیروخورشید سرخ مرحوم بالا آقا اردبیلی را برآن داشت تا با هماهنگی هیئت مدیره مصوب نماید مادرم ابتدا بصورت پاره وقت و بعدها بصورت تمام وقت بعنوان سرپرستی شیرخوارگاه تبریز مشغول خدمت شوند و با این تصمیم از سال 1348 امورات شیرخوارگاه تا سال 1363 در دستان با تدبیر آنمرحومه مدیریت می شد.
اقدامات انجام گرفته در شیرخوارگاه
در اولین اقدام اصلاحی برای بهبود وضعیت شیرخوارگاه با توجه به همجواری شیرخوارگاه در خیابان حافظ با بیمارستان شیروخورشید سرخ (سینای فعلی) اغلب کارکنان بخشهای خدماتی و پزشکی بیمارستان به صورت مشترک امورات شیرخوارگاه را نیز برعهده داشتند که با صلاحدید مرحوم دکتر نقشینه رئیس خوشنام مجموعه شیرخوارگاه کادر پزشكی و پرستاری بیمارستان با کادر پزشکی و خدماتی شیرخوارگاه تفکیک شدند در گام بعدی نظام نامه نحوه ورود کودکان به شیرخوارگاه مدون شد طوریکه کودکانی که توسط والدین یا اقوام به شیرخوارگاه سپرده شده بودند با کودکان فاقد پدر و مادر که اغلب سرراهی و با گزارش مامورین انتظامی و قضایی به شیرخوارگاه تحویل می شدند تفکیک شد تا در خصوص کودکان سرراهی با پیدا کردن آدرس یا تلفن ، خانواده های آنها را ترغیب به ترخیص و تحویل کودکان کنند، در غیر اینصورت در راستای هویت بخشی به زندگی این کودکان بدون نام و نشان با صلاحدید دادستان وقت خانواده های بدون اولاد را ترغیب به نگهداری اینگونه بچه ها کنند که این امر باعث شد خانواده های خیر و حتی مبلغین مذهبی فرانسوی مستقر در کلیسای کاتولیکهای تبریز جزو مستخدمین افتخاری شیرخوارگاه جمعیت شوند.
تفکیک جنسی کودکان شیرخوارگاه پس از سن بلوغ
در تدوین نظام نامه داخلی شیرخوارگاه مقرر شد که کلیه دختران و پسرانی که به سن دوازده سالگی رسیده اند به منظور حفظ آرامش فضای شیرخوارگاه و رعایت مسائل اخلاقی با هماهنگی بهزیستی به پرورشگاه تحت نظارت بهزیستی اعزام شوند. این اقدامات اصلاحی و رو به رشد و مناسب سازی محیط شیرخوارگاه تا بدانجا پیش رفت که شیرخوارگاه شیروخورشید سرخ تبریز به عنوان یکی از سالم ترین شیرخوارگاه های کشور مورد تایید قرار گیرد.
نمایی از عمارت قدیمی شیرخوارگاه تبریز
مدیریت خانم فتحی بر مجموعه شیرخوارگاه شیرو خورشید سرخ(هلال احمر) تا سال 1363 ادامه داشت تا به مقام بازنشستگی نائل آمدند.
این زن وارسته تا جایی که در توان داشت زندگی اش را وقف کودکان بی سرپرست کرد اما این فعالیت باعث نشد که از خانواده ی خود غافل باشد پسر و دخترانش هر کدام در زندگی خود انسان های موفقی بوده اند و به جامعه خود خدمت کرده اند.
یاد همه نیک نامان تبریز گرامی
