صاحب‌دیوان، پایـگاه خبــری و تحلیلی تاریخ و فـرهنگ ایران

پارس وی دی اس
جمعه, 10 فروردین, 1403

مقبره پادشاهی که شاعر بود / سلطان اویس جلایر

دارو مده طبیب که داریم درد عشق / ما به نمی‌شویم و تو بدنام می‌شوی

سلطان اویس جلایر در آبادانی تبریز و بغداد بسیار کوشید و بازارها، مساجد و ساختمان‌های فراوانی در این شهرها بنا کرد که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به کاخ بزرگ و شاهانهٔ دولتخانهٔ تبریز اشاره کرد که ۲۰ هزار اتاق داشته و امروزه به کلی ویران شده است. در زمان سلطنت او، قلمرو دولت ایلکانی به وسیع‌ترین حد خود رسید و در شهرهای تبریز، اردبیل، خوی، نخجوان، شروان، شیراز، کاشان، بغداد و واسط به نام او و دولتش سکه ضرب می‌شد و حتی والی مکه هم به نام او خطبه خواند.
وی دستور کتابت کتیبهٔ حرم علی بن ابی‌طالب را به یکی از مشاهیر خوشنویسی آن دوره به نام زرین‌قلم تبریزی (شاگرد یاقوت مستعصمی) داد. همچنین در سال ۱۳۶۶ میلادی (۷۶۷ هجری) شروع به مرمت حرم حسین بن علی کرد و در سال ۱۳۶۸میلادی (۷۶۹ هجری) حرم کاظمین به دستور او مرمت شد. قندیل‌هایی از طلا نیز به کعبه اهدا گردید.
معزالدین سلطان اویس بن حسن بن حسین بن آغبوغا بن ایلکا بن جلایر (زادهٔ ۱۳۳۸ میلادی / ۷۳۹ هجری –درگذشتهٔ ۱۳۷۴ میلادی / ۷۷۶ هجری) شاعر، موسیقی‌دان، نقاش و دومین پادشاه از دودمان جلایریان (ایلکانیان) است. او مشهورترین پادشاه جلایری و فرزند شیخ حسن بزرگ و دلشاد خاتون بود و قبرش در شادباد مشایخ در شش کیلومتری مرکز شهر تبریز قرار دارد.
گورستان معروف پینه شالوار در محدوده جنوب شرقی تبریز و در شرق روستایی با همان نام (در تابلو ها و نقشه های کنونی «شادآباد مشایخ» نوشته اند در حالی که مردم بومی آن روستا و مردم تبریز آنجا را پینه شالوار می خوانند
عبدالعلی کارنگ حدود 55 سال پیش از این مقبره دیدن کرده و در کتاب آثار باستانی آذربایجان مینویسد: در جلو مدخل مقبرهٔ سلطان اویس، مجسمهٔ سنگی شیری نهاده شده که الحق یکی از شاهکارهای هنر مجسمه‌سازی محسوب می‌شود. گرچه مجسمه‌های سنگی بسیاری از قوچ و شیر در همین گورستان روی قبرها نهاده شده، اما هیئت و حالت این مجسمه و مهارت فوق‌العادهٔ به کار رفته در حجاری آن به نظر می‌رساند که بعید نیست این مجسمه یکی از وسایل تزئینی مقبرهٔ سلطان اویس بوده و در زاویه و خانقاه او در شادباد قرار داده شده بود.
هم اکنون بخش سنگ نوشته این مقبره به حیاط بقعه صاحب الامر انتقال داده شده است.

منبع: جلایریان یا ایلکانیان – دانشنامهٔ جهان اسلام

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

یادداشت