دیروز چهارشنبه 20 مرداد 1400 مصادف با زادروز یکی از مشهورترین آهنگسازان و موسیقیدانهای آذربایجان از شهر هنرمند پرور اردبیل است.
زنده یاد استاد #علی_سلیمی آلود #Əli_Səlimi Alud در 20 مرداد سال 1301 در شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان شوروی سابق در خانواده‌ای اردبیلی زاده شد. پدرش ظهراب از روستای “مهماندوست” در نزدیکی اردبیل بود. تا ۱۶ سالگی در باکو زیست. در سنین 8 -9 سالگی مادرش جواهر خانم که اصالتا باکویی بود متوجه استعداد نوازندگی او شده بود و لذا ترغیبش کرد که به مکتب موسیقی برود و به همین جهت سازی برایش تهیه کرد.
علی سلیمی نونهال آموزشهای مقدماتی تار را نزد استاد بزرگ تار آذربایجان #احمد_باکیخانوف #Əhməd_Bakıxanov گذراند و تحصیل موسیقی خود را در رشته نوازندگی تار بطور کامل در کلاس پربار این موسیقیدان برجسته به اتمام رسانید و در ابتدای سالهای دهه 30 میلادی با حمایت استادش در ارکسترها و آنسامبل های موسیقی به هنرنمایی پرداخت.
در سال 1317 که بنا به سیاستهای دوران استالین در شوروی سابق بسیاری از هنرمندان موسیقی مانند نوازنده تار”عادل آخوندزاده” و خواننده “مصطفی پایان” مانند هزاران انسانی که اصالتا از آذربایجان ایران بودند مجبور به مهاجرت به ایران شدند، علی سلیمی نوجوان نیز همراه خانواده‌اش به زادگاه پدری اش اردبیل بازگشت.
در سال 1332 رهبر ارکستر آذربایجانی رادیو ایران شد. همسر اول او بانو سونا گرمرودی بود که حاصل ازدواج انها یک پسر به نام سلیم است و سپس در سال 1338 با همکارش، فاطمه قنادی (وارتوش ماچکالیانس) ازدواج کرد. حاصل ازدواج آنها نیز دو فرزند به نامهای «سئویل» و «یاشار» بود.
در سال 1342 ارکستر آذربایجانی رادیو ایران منحل شد ولی علی سلیمی به آهنگسازی ادامه داد. ترانه بسیار معروف «آیریلیق» براساس شعری از مرحوم رجب ابراهیمی (فرهاد) محصول این دوره است که رشید بهبودوف نیز آن را در باکو اجرا کرده است.
علی سلیمی درباره ترانهٔ آیریلیق می‌گوید: « درد و غمی که به خاطر جدایی از سرزمین مادری در بین مردم دو سوی ارس دیده می‌شد، مرا ترغیب می‌کرد تا ترانه‌ای برای این موضوع بنویسم. زمانی که نه رژیم پهلوی و نه حکومت شوروی اجازهٔ دیدار از اقوام آن طرف ارس را به ما نمی‌دادند».
سلیمی در سالِ 1358 به عنوانِ رهبرِ ارکسترِ رادیو و تلویزیونِ مرکزِ تبریز انتخاب و تا زمانِ مرگ در این سمت فعالیت کرد. در ضمنِ فعالیت در ارکسترِ تلویزیون، اقدام به تأسیسِ آموزشگاهِ خصوصیِ موسیقی کرد که هنرآموزان بسیاری در آن آموزشگاه به آموختنِ موسیقی پرداخته‌اند.
از آثارِ مکتوبِ علیِ سلیمی می‌توان به «متدِ تارِ آذربایجانی» اشاره کرد. از ویژگی‌های این کتابِ آموزشی این است که تکنیک‌های نواختنِ تارِ آذربایجانی به روشِ پیشینیان ارائه شده‌است. در حالِ حاضر استفاده از چهار انگشتِ دستِ چپ برایِ گرفتنِ سیم در جمهوریِ آذربایجان رایج است و در متدِ سعید روستموف نیز گرفتنِ سیم با چهار انگشت ارائه شده اما در متدِ سلیمی از پنج انگشتِ دستِ چپ برایِ گرفتن سیم استفاده می‌شود.
در سالِ 1367 شمسی استاد سلیمی به گرفتنِ دکترایِ افتخاریِ موسیقی از طرفِ وزارتِ فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران نایل شد. گفتنی است که دو اثر ماندگارِ او به نام‌هایِ «آیریلیق» و «سیزه سالام گتیرمیشم» نه تنها در بسیاری از ممالک تورک بلکه در میان ملتهای غیر تورک نیز به طورِ گسترده‌ای شناخته شده و اجراهایِ گوناگونی از آنها ارائه شده است. از دیگر ساخته های مشهوراستاد سلیمی به آنا وطن ، یالان دونیا و آچیلدی سحر نیز می توان اشاره کرد .
او سالهای پایانی عمر خود را در تبریز گذراند و تاثیر به‌سزایی بر رشد و گسترش موسیقی آذربایجانی گذاشت و نهایتا در دوم اردیبهشت سال 1376 در شهر تبریز این مهد فرهنگ و هنر آذربایجان ایران بدرود حیات گفت. تندیس او به عنوان «آهنگساز برجستهٔ شرق» در یونسکو نصب شده است. یادش گرامی باد.
